كوه کوهستان ارسبالان(قراداغ)
اين کوهستان از سوي غرب به دره رودخانه «خال پيلرچاي»، از جنوب به دره رودخانه اهرچاي و قره سو ، از شرق به مرز ايران و جمهوري آذربايجان و از شمال به رودخانه ارس محدود است . کوهستان ارس را مي توان دنباله رشته کوه هاي قفقاز به شمار آورد که دره ارس آن ها را از هم جدا مي کند. اين کوهستان که 9500 کيلومتر مربع وسعت دارد، از کوه هاي به نسبت بلند تشکيل يافته است که بلندترين قله آن ، کوه "سورجر تپه" به ارتفاع 2946 متر است .
 

رشته سبلان – جلفا 
 اين رشته ، از کوهپايه هاي غرب آغاز مي شود و رو به غرب تا شمال تبريز ادامه مي يابد و از آن جا به سوي شمال غربي منحرف مي شود و سرانجام به دره آغ چاي مي انجامد . رشته کوه سبلان – جلفا بيش از 260 کيلومتر درازا دارد و عرض آن در باريک ترين محل (جنوب اهر) به 31 کيلومتر و در پهن ترين محل به حداکثر 70 کيلومتر (شمال سراب) مي رسد . مساحت آن نيز 12900 کيلومتر مربع است . اين رشته کوه ، از شرق به غرب به ترتيب از کوه هاي مهم تشکيل مي شود که بلندترين آن ها قله سبلان به ارتفاع 4811 متر است که در 41 کيلومتري غرب اردبيل است . سبلان در غرب شهر اردبيل، 4811 متر از سطح دريا ارتفاع دارد. ارتفاع نسبي آن نسبت به دره قره سو در حدود 3400 متر است . رشته کوه آتشفشاني خاموش سبلان از دره قره سو در شمال غرب اردبيل آغاز مي شود و در جهت شرقي – غربي به طول 60 کيلومتر و عرض تقريبي 48 کيلومتر تا کوه قوشاداغ درجنوب اهر امتداد مي يابد . سبلان پس از دماوند معروف ترين کوه آتشفشاني خاموش ايران است که بر اثر فعاليت هاي آتشفشاني ، مخروط قله آن شکل گرفته است و در دهانه مخروطي آتشفشان ، درياچه اي بسيار زيبا به وجود آمده است که در طول سال پوشيده از برف و يخ است . بلندترين قله سبلان «سلطان ساوالان» نام دارد و دومين قله آن را «حرم داغي» مي گويند که نوکي تيز و غيرقابل صعود دارد . قله سوم که ارتفاع آن نسبت به سلطان ساوالان کم تر است، کوه «جنوار داغي» نام دارد. يکي از ويژگي هاي بارز منطقه سبلان، وجود ده ها چشمه معدني آب گرم است که در اطراف اين کوهستان از سرعين گرفته تا «قوتورسو» پراکنده اند. اين آب ها، بيشتر در سرعين متمرکزاند. سبلان از ديدگاه زيست محيطي، منطقه اي پربار است. وجود زيستگاه هاي حيات وحش، درياچه ها، برکه هاي آب به عنوان زيستگاه پرندگان و گياهان متنوع، مراتع گسترده، رودخانه هاي پرآب، چشمه هاي زلال و گوارا، آب و هواي مطبوع همه و همه حکايت از باروري منطقه با اکولوژي بي مانند دارد . زيستگاه هاي وحوش در ارتفاعات پايين شمال و شمال شرقي سبلان است که تا جاده مشگين شهر به اردبيل را در بر مي گيرد و گذار اصلي مهاجرت و ييلاق – قشلاق قوچ و ميش ارمني محسوب مي شود و داراي وضعيت زيستگاهي مناسب است

رشته کوه باغرو (تالش)
 باغرو طولاني ترين رشته کوه در استان اردبيل مي باشد. اين رشته امتداد سلسله جبال البرز است که از خراسان تا قفقاز کشيده شده است. رشته کوه باغرو در موازات کناره درياي خزر سرتاسر شرق استان را فرا گرفته و خط الرأس آن حوزه خزري را از استان اردبيل جدا ميکند. اين رشته کوه از منتهي اليه شرقي کوههاي صلوات (برزند) آغاز و در سرتاسر حدود شرقي استان با افزايش تدريجي ارتفاع به طرف جنوب کشيده شده است و در خارج حدود استان، سرانجام به رشته کوه البرز مي پيوندد. رشته کوه باغرو در قسمتهاي مختلف خود به نامهاي پشته سارا ، تالش ، پلنگا نيز ناميده مي شود . رشته پلنگا در حوالي درياچه نئور از رشته اصلي منشعب و در سراسر شهرستان خلخال کشيده شده است . بلندترين نقطه اين شاخه فرعي قله 3322 متري آق داغ و کوههاي پلنگا (2886 متر)، سهدي (2715 متر) و ازنو (2412 متر)، از ديگر قلل آن مي باشند .
صلوات داغي
از شمالي ترين نقطه استان ادامه رشته کوه قره داغ (سياه کوه) که از استان آذربايجان شرقي به سمت شرق کشيده شده است،گذشته و به دره رودخانه قره سو و دره رود ختم مي شود. شاخه اي از اين رشته کوه در آنسوي دره رود که به کوههاي خروسلو و شاخه اي ديگر به کوههاي برزند (صلوات داغ) مي پيوندد .
 

 قله سرجرتپه - قله سلطان ساوالان - حرم داغی - جنوارداغی - گوی داغ - کسری داغ - آغان داغ - قزل گل داغی

دریافت كد گالری عكس در وب

 شورابيل 
 اين درياچه قبلاً بسيار شور بوده است ولي امروزه با افزوده شدن آب شيرين از شوري آن کاسته شده ، بطوريکه نوعي ماهي در آن پرورش داده مي شود . اين درياچه داراي امکانات تفريحي ، ورزشي و فرهنگي بسياري از جمله قايق راني ، پيست دو و ميداني ، دوچرخه سواري ، باغ وحش ، هتلهاي مجهز و زيبا، مجموعه شهر بازي براي بچه ها ، رستوران در وسط درياچه و ... است . اين درياچه در 48 کيلومتري جنوب شرقي اردبيل بطرف خلخال در يکي از دره هاي کوهستان با غيروو در ارتفاع 2500 متري از سطح دريا با مساحتي بالغ بر 210 هکتار و عمق متوسط پنج متر يکي از زيباترين و ديدني ترين درياچه هاي ايران مي باشد . در حال حاضر نوعي ماهي قزل آلاي رنگين کمان که از زمره بهترين نوع ماهيان دنيا مي باشد در آن پرورش داده مي شود که هر ساله تعداد زيادي از مردم جهت ماهيگيري و کوهنوردي و استفاده از مناظر بديع و بي نظير منطقه و هواي خنک و مطبوع آن به درياچه روي مي آورند .
 

درياچه نئور 
 اين درياچه در فاصله 42 کيلومتري جنوب شرقي اردبيل در ارتفاع 2480 متري از سطح دريا قرار دارد. راه اصلي دسترسي درياچه جاده روستائي آسفالته به طول 13 کيلومتر مي باشد که از کيلومتر 29 جاده بين شهري اردبيل – خلخال در محل قريه بودالالو بطرف شرق منشعب مي شود . اين درياچه با متوسط 257 هکتار مساحت بزرگترين درياچه آب شيرين استان مي باشد . در حال حاضر نوعي ماهي قزل آلاي رنگين کمان که از زمره بهترين نوع ماهيان دنيا مي باشد . در آن پرورش داده مي شود که هر ساله تعداد زيادي از مردم جهت ماهيگيري و کوهنوردي و استفاده از مناظر بديع و بي نظير منطقه و هواي خنک و مطبوع آن به درياچه روي مي آورند. گونه هاي جانوري آن شامل: خرس قهوه اي – گرگ – روباه – خوک – مار – مارمولک – قورباغه – اردک – خوتکا – آنقوت – کبک – چکاوک – چنگر – بلدرچين – عقاب طلايي – زاغ و انواع پرندگان گنجشک سان مي باشد.
 

چشمه بولاغلار
 بولاغلار در شمال شهر نير و به فاصله حدود 400-300 متري خارج از محدوده آن شهر و ار تفا ع متوسط منطقه حدود 1610متر از سطح دريا سيما ي طبيعي آن كوهستاني و مشجر  واز فضاي سبز دلنشين و چشم انداز بديعي برخوردار است.رودخانه آغلاغان يكي از مهمترين زيستگاه هاي طبيعي ماهي قزل آلاي خال قرمز مي باشد.
چشمه ازناو
ازناو يا ازنو منطقه اي كوهستاني است كه در جنوب شهر خلخال واقع شده است.بلندترين نقطه اين محدوده قله ازنو مي باشد كه در 2350 متر از سطح دريا ارتفاع دارد واز دامنه ضلع غربي اين قله و از ارتفاع حدود 1900متري چشمه آبي گوارا و خنك با دبي بسيار بالا خارج مي شود كه به چشمه از ناو شهرت دارد به سبب وجود 5غار طبيعي بزرگ و كوچك در سازه هاي آهكي،شرايط زيستگاهي بسيار مناسب براي كبك و كل و بز وحشي وجود يك پرورش ماهي قزل آلاي رنگين كمان،موقعيت كوهستاني،پوشش گياهي مرتعي و درختچه اي و راه ارتباطي مناسب اين منطقه از قابليت هاي توسعه مناسبي برخوردار است.
چشمه مير عديل
چشمه مير عديل يا مير عادل از جمله چشمه هاي پرآب و گوارا و با مناظر و چشم انداز هاي بديع شهرستان خلخال است كه در شمال شرقي روستاي اندبيل قرار دارد.چشمه مير عديل در ارتفاع حدود 2000متري ضلع غربي رشته باغرو مي باشد.

چشمه شاه بلاغي
شاه بلاغي يكي از روستاهاي شهرستان نير است كه در فاصله 7 كيلومتري شرق شهر نير و25 كيلومتري جنوب غربي اردبيل در مسير جاده اردبيل-تبريز واقع شده است ناحيه وسيعي از جنوب غربي روستا كه در مسير جاده بين شهري فوق قرار دارد.مجتمعي از چشمه هاي كو چك و بزرگ با آب خنك و گوارا فراگرفته و اراضي را با چمن زارهاي طبيعي همراه با درختان بيد كهنسال در حواشي به وجود آورده است.
چشمه هاي معروف استان اردبيل

لنگان بولاغي، شاه بولاغي، آقبلاغ، داشطي بولاغ، قاشقا بولاغ، دلي آلي بولاغي، اطاقلي بولاغ، گوزه بولاغ، قارا بولاغ، ترشو، چشمه قوتور سويي چايي(گوگردي سرد)، داغ بولاغ، تكله بولاغي، آلا بولاغ، قانلي بولاغ، جيني بولاغ، آجي بولاغ، قيرخ بولاخ، گورگور بولاغ، سسلي بولاغ، بوكموش بولاغ، حاج زال بولاغ، كلخوران فولادلو، قوتور بولاغي، باتمان بولاغي، عيسي باتمان بولاغي، نيره گر، شيران چشمه، شاه بولاغي، بولاغلار، گوئر چين، آيرانلي بولاغ، داشبلاغ، آقبلاغ كرد، پير آغاج بولاغي، از نو بولاغ، مير عديل، خرناب، آقبلاغ

دریافت كد گالری عكس در وب

 مقبره امامزاده سيدابوالقاسم (ع) (قره داش)
آرامگاه امامزاده سيدابوالقاسم در قسمت غربي سرعين واقع شده است . بعد از شهادت سيدابوالقاسم (ع) قبر متبرکه امامزاده در اين محل واقع مي شود و بر روي آن سنگهاي سياهي که نحوه شهادت و موقعيت قبر بر روي آنها نوشته شده بوده باقي مي ماند ، به همين سبب به قره داش (سنگ سياه) نيز مشهور مي باشد . در زمان صفويان اين امامزاده مورد شناسائي قرار گرفته و آرامگاهي بر روي آن ساخته مي شود ، آثار آرامگاه ساخته شده در آن زمان تا چند دهه اخير باقي بوده که مقداري از آن بر اثر عوامل طبيعي از بين رفته و در اثر زلزله سال 1375 بطور کلي از بين رفته که باعث گرديد بنا و آرامگاهي جديد بر روي آن احداث کنند .
مقبره امین الدین جبراییل 
 این مقبره که متعلق به امین الدین جبراییل پدر شیخ صفی الدین اسحق جد سلاطین صفوی است ، در روستای کلخوران اردبیل واقع شده است . تاریخ بنای اولیه به نیمه اول قرن دهم هجری قمری مربوط است .  در ازاره مدخل ورودی کاشی کاری شده و بالای آن یک بیت شعر نوشته شده است . بالای درب ورودی ، تصویر یک شیر و یک پلنگ در دو سوی پنجره نقاشی شده و هر یک با یک زنجیره بسته شده اند و نشان از سبک و سیاق منسوب به دوره صفوی و اوایل سده یازدهم هجری دارند .  رواق ، بنایی است مستطیل شکل که با طاق ضربی آجری پوشیده شده و دو سوی خاوری و باختری آن نیز ، دو خواجه نشین منظم ساخته شده است که طاق ضربی آجری دارد . سقف رواق و خواجه نشین ها گچبری است و با رنگ های آبی و طلایی و با اسلیمی های ساده و توریقی و گل های شاه عباسی نقاشی شده اند . ازاره رواق ، با کاشی معرق و در برخی قسمت ها با کاشی های هشت ضلعی منظم فرش شده و حد فاصل چهار کاشی ، با مربع های کوچک پوشیده شده است . رواق مقبره از نظر تزیینات و رنگ، ملایم و هماهنگ می باشد . ازاره کاشی کاری ، مجموعه گچبری و نقاشی سقف و دیوارها را که در عین سادگی از تنوع شگفت از جهت طرح های مختلف برخوردار است در بر گرفته و فضایی مناسب را برای زایران فرآهم آورده است . در این میان، در چوبی مقبره که خود یکی از آثار بسیار ارزنده و جالب هنری می باشد ، بر جای مانده است . روی این در، منبت کاری های چشمگیر بر اساس تقسیم بندی هندسی کار شده و اشعار گوناگون در قسمت های مختلف آن برجسته کاری شده است . پس از آن که از این در چوبی، وارد مقبره می شویم ، اتاقی به شکل مربع با چهار رواق قرار دارد که همه آن ها مانند راهرو، ضربی آجری بوده و از داخل، گچ بری ومقرنس کاری شده است . همه سطوح آن در بدنه دیوار و سقف ، با اسلیمی های مختلف و ترنج ها و شاه عباسی ها نقاشی شده اند . آخرین تعمیرات و مرمت کاری در این قسمت مقبره به سال 1030 هجری قمری مربوط می باشد و طاهر بن سلطان محمد نقاش ، آن را انجام داده است . در متن بقعه مقبره ، صندوق ساده شیخ جبراییل قرار گرفته که ابعاد آن 50/1× 2×3 متر است . در بدنه دیوارهای بقعه، لوحه ای کمربندی از کلام خدا گچبری شده است . در دو سوی شاه نشین جنوبی مقبره ، دو اتاق شش ضلعی به قطر 30/3 متر و اضلاع 25/1 متر ساخته شده است که از ویژگی های معماری مانند طاقچه بندی دیوارها ، مقرنس کاری سقف ، گچبری و نقاشی های سطوح گوناگون اتاق ها برخوردار است . این اتاق ها مجموعه ای از انواع اسلیمی ها و ترکیبی از رنگ های سبز ، آبی خاکستری ، قهوه ای ، قرمز ، فیروزه ای در متن ها و صورتی ، سفید و طلایی بر گل ها و اسلیمی ها است .
مقبره شاه اسماعیل صفوی 
 مقبره شاه اسماعیل اول صفوی ، بنای کوچک ، مربع شکل با گنبد روپوش آجری است . سقف این گنبد با نقاشی های طلایی تزیین شده است . یک صندوق خاتم کاری مرصع نفیس بر روی مرقد نهاده شده که از شاهکارهای هنری بسیار ارزشمند دوران صفوی است .کف و ازاره مقبره شاه اسماعیل با کاشی گلدار و بالای آن با کاشی آبی زرنگار پوشیده شده است . بالای آن ها یک ردیف حاشیه اسلیمی ماری و گل های ظریف شاه عباسی شده و بالاتر از آن، کتیبه ای سرتاسری با خط ثلث در متن مشکی گچبری شده است . بالای آن دو ردیف ، حاشیه ای دیگر با اسلیمی خرطوم فیلی و توریقی نقاشی شده است . از این حاشیه ، فیل گوش ها و آویزهای سقف آغاز می شود که به گونه ای بسیار زیبا در متن مشکی نقاشی و طلاکاری شده است . روی مقبره شاه اسماعیل گنبدی ساخته شده که کاشی های سفید آبی و فیروزه ای در متن اسلیمی و آجری با خط ثلث نام ائمه اطهار تزیین شده است . بالای این گنبد ، پنج شمشیر نصب شده است که نماینده اسلحه خانواده هایی بوده که به شاه اسماعیل در رسیدن به سلطنت کمک کردند .
مقبره شیخ حیدر 
 مقبره شیخ حیدر پدر شاه اسماعیل اول که بنایی شبیه برج است با شماره 184 به ثبت آثار باستانی ملی رسیده است . این مقبره در باغ سبز و با صفایی که قبرستان قدیمی مشگین شهر بوده و در مرکز شهر قرار دارد ، واقع شده است . نمای خارجی این بنا به صورت برج بلندی به ارتفاع تقریبی 18 متر و به قطر 5/10 متر به صورت استوانه ای است که در چهار سوی آن نمای درگاه مانندی با تزیینات معقلی تعبیه نموده و ورودی اصلی فوقانی را در جبهه باختری قرار داده اند . عده ای از باستان شناسان و مورخین سال بنای آن را اوایل قرن دهم یعنی سال 915 هجری قمری می دانند ، ولی بنالدویلبر معتقد است که این بنا از آثار قرن هفتم و هشتم هجری قمری است و در دوره صفویه نسبت به تکمیل و تزیینات کاشی کاری آن همت گماشته اند . با توجه به نوع مقرنس کاری کتیبه های کوفی نظریه بنالد ویلبر صحیح به نظر می رسد . این بنا تقریبا مقارن با اواخر حکومت مغول می باشد و کاشی کاری آن کامل تر از کاشی کاری مقبره اولجاتیو در سلطانیه است و به 709 تا 711 هجری قمری مربوط می شود . بند برج بنا به احتمال قوی از سوره های قرآن به صورت کاشی های فیروزه ای در متن آجر تزیین شده است . قبل از این که متن آن خوانده شود این جا را بقعه "الله علی الله" می گفتند . یکی از اساتید خط کوفی بر اساس نظریه خود بدنه بنا را از سوره های قرآن دانسته است . طاق این قسمت بر روی ستون آجری در وسط و دیواره های جانبی قرار دارد . مدفن شیخ حیدر در منتهی الیه سردابه قرار گرفته است . پلان برج یا اتاق فوقانی به شکل دوازده ضلعی منظمی است که هر ضلع آن 20/2 متر می باشد و به علت احداث شیارهای سراسری در سطح داخلی برج ، بنا بلندتر ساخته شده و ارتفاع بیشتری دارد . دیوارهای جانبی داخل قبلا دارای تزیینات گچ بری بوده که به مرور زمان از بین رفته است . امروزه در داخل بنا هیچ گونه تزیینی وجود ندارد و تاکنون تاریخ و کتیبه ای که نشان گر صاحب اصلی این مقبره باشد ، به دست نیامده است . در ورودی و سه پنجره آن با مقرنس کاری گچی و کاشی تزیین شده است و قاب محرابی شکل بر همه جای بنا دیده شده می شود . در دو سوی در ورودی، دوگل پر و دو قطعه سنگ رسوبی کرم رنگ به ابعاد 80× 70 سانتی متر کنده کاری شده که به دوره پیش از صفویه منسوب است. سطح داخلی بنا نیز بسیار زیبا است . مقطع بنا در سطح داخلی 12 ضلعی منتظم و هر ضلع آن 2/2 متر است . قسمت بالا با باریکه های گوشه و کمی بالاتر با طاقچه های نیمه مدور که بالای آن ها مقرنس کاری آجری است ، بلندتر جلوه می کند . قاب و نمای محراب مانند سردر و پنجره های مسدود و به رنگ های سیاه ، آبی سیر و سفید در قرنیس ، کاشی لعاب ، شکاف روکار آجری با کاشی های مربع آبی روشن که طرح سراسری و اسامی مقدسی تشکیل می دهند و هم چنین سفال بدون لعاب قرمز در کتیبه های خراب شده در دور سردر ، مجموعه زیبایی های معماری آن را تشکیل می دهد.
 

بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي 
 بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي در ميدان عالي قاپو واقع شده و به شماره 64 ثبت ملی است . مجموعه بقعه صفي الدين اردبيلي پس از وفات در سال 735 ه.ق به وسيله فرزند وي صدرالدين موسي پايه گذاري شد و سپس در طول ايام مخصوصاً پس از شروع حکومت صفويه با توجه به ارادت و اقدام خاصي که پادشاهان صفوي نسبت به جد خود معمول مي داشتند واحدهايي بصورت بخشهاي الحاقي به مجموعه قبلي اضافه شده و در عهد شاه عباس نيز براي تکامل و تزئين اين بناي باعظمت احتمام وافي و کافي مبذول داشته اند . اين بناي عظيم شامل گنبد الله الله ، گنبد جنت سرا دارالمتولي ، قنديل خانه ، حرم سرا و ... مي باشد
بقعه کوراییم 
 بقعه کوراییم در وسط قبرستانی در روستای کوراییم در30 کیلومتری شهر اردبیل واقع شده و شمال بنای چهارگوش است که هر ضلع آن پنج متر طول دارد . این بنا در فهرست آثار تاریخی نیز به ثبت رسیده است .
سایر بقاع 
 بقعه سید دانیال در روستای خانقاه خلخال ، آرامگاه پیر اشرف در شهر اردبیل ، مزار حسن داش در محله حسن داش مشگین شهر ، عوض الخواص بن فیروز شاه زرین کلا (در جوار مقبره جبرئیل در روستای کلخوران اردبیل واقع شده است) ، سید محمد الاعرابی ( در محوطه شمال غربی بقعه شیخ جبرائیل واقع شده و بنای آن به شکل مربع است ) و بقعه شاه اسماعیل صفوی با بنای کوچک مربع شکل با گنبدی پوش آجری از دیگر بقاع مطرح استان اردبیل است .
 بقعه شيخ جبرائيل كلخوران
بقعة شيخ جبرائيل كلخوران پدر شيخ صفي الدين اسحق اردبيلي، جد سلاطين صفوي مي باشد كه در روستاي كلخوران در 3 كيلومتري اردبيل قرار دارد كه مقبرة شيخ امين الدين جبرائيل به صورت يك هشت ضلعي در وسط باغ قرار گرفته است.گنبد تخريب شده آن در چند دهة اخير بازسازي شده است. داخل بقعه با نقاشي برجسته روي گچ و كتيبه هايي با خط عليرضا عباسي مزين گشته است.
قدمت : صفويه

گورستان انار
 در روستای انار مشگین شهر و در 24 کیلومتری این شهر ، گورستانی وجود دارد که سنگ قبرهای متنوع آن از نظر شکل و جنس و نبشته های متعدد جالب توجه است . زیباترین این سنگ ها یک جفت سنگ قبر افراشته به ارتفاع 62/1 متر است که دارای نبشته ای است . در زیر سنگ نبشته ها محراب بوده و در بالای لچک آن دو گل هفت پر نقش یافته است . در بالای نبشته های ساقه و بالای آن کلاهکی با 12 ترک ، شبیه کلاه دراویش وجود دارد و شهادتین با کلام علی خلیفه الله منقور است .
گورستان کرجان 
 در قسمت باختری دهکده کرجان کلخوران از توابع اردبیل ، گورستانی تاریخی قرار دارد که در آن، انواع سنگ ها روی گورها نهاده شده است . به مرور زمان با زیر کشت رفتن تدریجی منطقه ، قبرستان در زیر خاک مدفون شده است . در این گورستان چندین سنگ گور اسلامی به شکل صندوقی از سنگ خارا دیده می شود که دارای خطوط برجسته کوفی است و به مقدار محدود دارای جدول بندی و خط کشی و نقوش ساده اسلیمی توریقی است . خطوط به نسبت خوش کوفی ثلث نشان از رسم الخط زمان گورکانیان دارد و به سده ششم تا هشتم هجری مربوط می شود .
گورستان اصلان دوز منان 
 در اطراف اصلانه وزمنان و به هزاره اول پیش از اسلام می رسد .

گورستان شام اسبی 
 این گورستان در شام اسبی اردبیل قرار دارد و منسوب به سده های ششم تا هشتم هجری است .

دریافت كد گالری عكس در وب

غار يخگان

اين غار در منتهي اليه جنوب شرقي شهرستان خلخال در ضلع غربي رشته فاسوله داغ (تالش) و در ارتفاع حدود 2400 متري از سطح درياي آزاد واقع شده است. فاصله غار يخگان از مركز شهرستان خلخال حدود 77 كيلومتر است. دسترسي به غار از طريق جاده شوسه به طول 74 كيلومتر و 3 كيلومتر راه پياده رو امكان پذير است.

غار هفت خانه
 
غار هفت خانه يا يدي اولر در جنوب غربي شهر خلخال و شمال روستاي گرمخانه و در ارتفاع حدود 1600 متر از سطح دريا واقع است. اين غار در فاصلة 20 كيلومتري شهر خلخال قرار دارد و بوسيلة جادة آسفالته كه از كيلومتر 16 جاده خلخال- هشتجين بطرف غرب (روستاي گرمخانه) منشعب مي شود به شهر خلخال مربوط مي شود.

دریافت كد گالری عكس در وب

تپه خرمن 
 این تپه در روستای شیخ لر از توابع شهرستان گرمی مغان واقع شده است . از این تپه بر اثر گمانه زنی آزمایشی توسط هیئت حفاری استان ، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ، آثاری به دست آمده که به دوره پارت ها منسوب است . در گمانه زنی هایی که انجام شد ، گورهایی از نوع خمره ای و سنگی کشف شده است .

تپه قره شیروان 
 این تپه در روستای کورییم اردبیل واقع شده است . گورهایی در آن کشف شده که متعلق به سده های هشت و نه پیش از میلاد است .

تپه ساري قيه 

در روستاي ساري قيه واقع در جنوب غرب نير که در کنار سرشاخه اصلي رودخانه بالخلو قرار دارد، تپه اي باستاني وجود دارد که آثار بدست آمده از اين تپه نشان مي دهد که تپه ساري قيه از هزاره اول پيش از ميلاد تا قرون اوليه اسلامي سکون بوده است.

تپه سايين
روستاي سائين در 30 کيلومتري جنوب اردبيل و 27 کيلومتري جنوب شرق شهرستان نير واقع شده است. آثار بدست آمده در تپه اين روستا متعلق به هزاره اول قبل از ميلاد است و به نظر مي رسد که از دژهاي قديمي منطقه بوده باشد .

تپه سرعين
 در شمال غرب شهر سرعين و بر سر راه روستاي آلوارس تپه باستاني وجود دارد که احتمالاً هسته اوليه آبادي سرعين بوده است و يا اينکه دژ و پناهگاه سرعين در مواقع يورش مهاجمين به شمار مي رفته است . زمينهاي اطراف اين تپه بتدريج مرود دخل و تصرف قرار گرفته و اکنون جز خرابه چيزي از آن برجاي نمانده است .

تپه شاه 
 در 20 کيلومتري شمال غرب گرمي واقع شده و آثار تپه و دژي از گذشته در خود دارد .
تپه نادر
 در جنوب غرب شهرک اصلاندوز و در محل بهم پيوستن رودخانه دره رود به ارسقرار دارد . اين تپه حدود 30 متر ارتفاع دارد و محيط آن حدود 1500 متر است . برخي معتقدند که تپه نادر به دليل اهميت و موقعيت استراتژيکي و نظامي آن از قديمي ترين قلاع منطقه بشمار مي رفته و قدمت آن تا هزاره سوم و چهارم قبل از ميلاد تخمين مي زنند .

تپه نادري
اين تپه در کنار رودخانه بالخلو و نزديک پل و دروازه قديمي اردبيل به سراب قرار دارد . به نظر مي رسد که اين تپه دژ نگهباني ورودي شهر از سمت غرب بوده باشد .

دریافت كد گالری عكس در وب

حمام اوچ دکان
اين بنا در محله اوچ دكان اردبيل واقع گرديده است و بر اساس كتيبه كاشي سر در آن حدود سال 1259 ه.قتوسط شخصي از خاندان صادقي اردبيل ساخته شده است . متن كتيبه مشتمل بر سه بيت شعرحاوي نام باني ، ماده تاريخ و توصيف حمام است . حمام اوچ دكان با نقشه مستطيل شكل  داراي بخشهاي مختلف از جمله ورودي و هشتي پشت سرآن ، رختكن ، گرمخانه ، حوض خانه وبخشهاي ديگر است . ويژگي برجسته اين بنا نقاشيهاي بسياري بود كه تقريباً بر تمام سطوح داخلي بنا كشيده شده و مشتمل بر نقوش انساني ، گياهي و اسليمي بوده است . بخشقابل توجه از اين تزئينات در دوره اخير با لايه اي از گچ پوشيده شده است . اين بناداراي گرمخانه مستطيلي شكل است كه به وسيله يك محوطه چهارضلعي و راهرويي زانويي مانند به سربينه متصل مي شود . بنا در اصل داراي دوبخش مردانه وزنانه بوده كه اكنون از بخش مردانه آن استفاده مي شود و به شماره 12/4 به ثبت تاريخي رسيده است .
حمام پير
اين بنا در كوچه معصوم شاه از محله سرچشمه واقع بوده و به نام پيري که قبر وي در زاويه بناي حمام قرار داشته معروف بوده است . اين حمام از آثار دوره قاجاريه به شمار مي رفت . در سال 1366 ه.ش. توسط شهرداري به طوركامل ويران گرديد و امروزه هيچ اثري از آن برجاي نيست. بناي اوليه بنا داراي هشتي ورودي ، رختكن و گرمخانه گنبددار بوده است . پوشش گنبدي اين فضاها بر روي چهار ستونمياني و طاقهاي كناري قرار مي گرفته است

حمام پير زرگر
اين بنا در ميدان مسجد در محله پير زرگر واقع گرديده و منسوب به دوره قاجاريه مي باشد . بنا داراي ورودي ساده و رختكني باصورت قديمي است از جمله سكوها ، شاه نشين ها ، كف سنگ فرش ، وحوض سنگي هشت ضلعي با چهار بازوي سنگي كه با يك پله كوچك به سكوي رختكنها منتهي مي گردد . فضاي رختكن با گنبد مدوري مسقف شده وسطح زيرين گنبد و بخشي ازديواره هاي رختكن در اصل داراي نقاشيهاي زيبايي بوده كه امروز بخشي از آنها برجاي مانده است . فضاي اصلي و گرمخانه حمام در ميانه 5×5 متر وسعت دارد و شاه نشين هاي آن نيز به ابعاد 4×5 متر است اين بخش نيز با پوشش طاق و گنبد مسقف شده است .

حمام ابراهيم آباد 
 اين حمام که معروف به حمام ابراهيم آبادمی باشد دارای يک بخش ورودی ( هشتی) می باشد که به عنوان فيلتری ما بين سربينه وفضای بيرونی عمل می کند و در حال حاضر هم سطح با کف کوچه می باشد با يک پله واردسربينه می شويم که محلی برای تعويض ونگهداری لباس و کفش بوده است . فرم پلان بهصورت هشت نيم هشت می باشد . انباری در قسمت جنوب غربی سربينه و مياندر در قسمت شمالشرقی آن واقع شده است . بعد از طی کردن مسير مياندر به فضای گرمخانه می رسيم که سقفدارای کار بندی و گنبد عرقچين است . پوشش سربينه با کاربندی آجری و گنبد عرقچين استکه به صورت يک پوش عمل می کند . نظافتخانه حمام نيز در محوطه گرم خانه و در ضلعشرقی آن واقع شده و پوشش آن طاق چهار بخشی می باشد . تون ( آتشخانه ) در شمال غربیحمام واقع شده است . اين حمام اکنون متروکه بوده و هيچ گونه کاربری ندارد . اينحمام در قسمت سربينه دارای نقاشی های زيبايي بوده که در حال حاضر با سيمان سفيدپوشانده شده است . همچنين کار بنديهای زيبايي در اين بخش اجرا شده که علاوه بر نقشتزئينی – نقش سازه ای را نيز در اين بنا بعهده دارد . اين بنا همانند اکثر حمام هایاردبيل متعلق به دوره قاجاريه بوده و تا سال 1368 مورد استفاده قرار می گرفته است . قسمت زنانه اين حمام طی جند سال گذشته تخريب گشته و پس از ممنوعيت آن توسط اداره بهداشت به حالت متروکه رها شده است . اين بنا از ابتدا تحت تملک خانواده واثقی بوده که در سال 1380 توسط اداره کل ميراث فرهنگی استان اردبيل خريداری گرديده است . پی بنا سنگی با ملات شفته آهک و بدنه بنا آجری با ملات آهکی می باشد . پوشش بنا به صورت طاق گنبد می باشد که جهت تبديل زمينه مربع به دايره از کاربندی استفاده شده است . مالکيت اين بنا تا سال 1380 شخص بوده و از اسفند ماه 1380 تحت تملک اداره کل ميراث فرهنگی استان اردبيل در آمده است . اين بنا در جوار مسجد و پل ابراهيم آبادباقيماندهای از بافت تاريخی محله ابراهيم آباد می باشد . حمام ابراهيم آباد درنزديکی رود خانه بالخلو- واقع در خيابان آيت ا... مدرس - کوی ابراهيم آباد می باشد. موقعيت بنا در پلان شهری اردبيل نشان داده شده است . 

حمام حاج شيخ

اين بنا در اول كوچه شهيدگاه ، از طرف ميدان عالي قاپو واقع گرديده و منسوب به اواخر دوره صفويه است . ورودي بنا از طريق يك هشتي زيبا با پوشش گنبدي مدور است و غرفه هاي اطراف آن با طاقهاي جناغي مسقف شده است . اين بخش نقاشي هاي زيبايي داشت كه بخش عمده آنها در سفيد كاري ها از بين رفته و تنها قسمتي از نقوش گل و بوته واسليمي ساده باقي مانده است . بخش اصلي حمام دو شاه نشين بزرگ متقابل ودو نيم گنبد كوچك دارد كه به خزينه آب گرم و در ورودي منتهي مي شود . گنبد اصلي مرتفع بوده و برستونها و طاقهاي كناري تكيه زده است .
 
حمام حاج محسن 
 اين بنا در كوچه ملا هادي اردبيل واقع گرديده و ظاهراً بناي اوليه آن مربوط به دوره صفويه است. بنا داراي دوقسمت مردانه و زنانه است كه در واحد زنانه آثاري از نقاشي هاي قديمي مشاهده مي شود . رختكن بنا هشت ضلعي است و با طاق ها وگنبد مدوري پوشش يافته است .
 
حمام کهنه 
 اين حمام در راسته پير عبد الملك بازار و در مسير خيابان آيت الله كاشاني كنوني قرار داشته كه در جريان احداث خيابان مذكور به سال 1335ه.ش ويران گرديد . حمام كهنه ظاهراً قديمي ترين حمام اردبيل به شمار مي رفت و داراي گنبدهاي جسيم ، طاق هاي گسترده و پايه هاي عظيم بوده و از كف بازار حداقل 10 متر پايين تر بوده و راه رسيدن به آن از 15 تا 20 پله مي گذشت .
 
حمام نصر 
 اين بنا متعلق به دوره قاجار است و طبق تحقيقات محلي و مطالعه در کتب تاريخي ( تاريخ گيلان و ديلمستان ، سيري در تاريخ آذربايجان و ... )بدليل خشکسالي و قحطي حادث شده در سال 1228 در هرو آباد (خلخالي کنوني ) بعنوان بنائي عام المنفعه براي تامين نيازهاي اهالي محل بنا شده است . حمام نصر خلخال که در جوار رود خانه نور علي چاي و در بافت بازار بنا گرديده است ، به دوره قاجار تعلق دارد و فرم معماري آن با تفاوتهاي جزئي از اصول کلي حمامهاي ايران پيروي مي کند . ورود به هشتي از طريق پيشخاني ميسر است که کف آن پايين تر از سطح خيابان مي باشد و با دو پله به سطح معبر مي رسد . اين قسمت داراي دو ورودي مي باشد يک ورودي به هشتي که به عنوان فيلتري ما بين سربينه و فضاي بيرون عمل مي کند و ورودي ديگر با چرخشي به سربينه منتهي مي شود تا جلوي ديد مستقيم از ورودي به سربينه گرفته شود . دالاني نيز به ابعاد 16/10 × 4/1 متر در قسمت شمالي به صورت الحاقي به پلان بنا اضافه گرديده که اين فضا نيز به هشتي ورودي منتهي مي گردد . اين راهرو از طريق سه دالان ارتباطي (ورودي ) در ارتباط با گرمخانه مي باشد . به احتمال قوي اين دالان محل چال حوض حمام بوده است . سربينه داراي پلان مربع با چهار بازوي کناري مي باشدکه با کاربندي به بزرگي که به فرم کلاه درويشي مي باشد ، منتهي مي گردد . پس از عبور از سربينه وارد مياندر و از آن طريق گرمخانه مي شويم . اين بخش که به فرم هشت ضلعي مي باشد ، در ارتباط با فضا هاي خدماتي و خزنيه مي باشد . اتاق تنظيف که در سمت شمال گرمخانه قرار دارد با توجه به فرهنگ مردم و ماهيت اين فضا به گونه اي طراحي گشته که در حاشيه قرار گيرد و ديد مستقيم به داخل به وسيله گردش و پيچش جرزها شکسته شود . سرويس بهداشتي نيز در ارتباط با مياندر ايجاد شده که دسترسي به آن هم از سربينه و هم از گرمخانه ميسر باشد . تون آتشدان و تاسيسات مورد نياز جهت گرم کردن آب در ضلع پشتي خزنيه بوده که بعدها تخريب گشته است . پي بنا با ملات شفته آهک کار شده است و جرزهاي و ديوار هاي ضخيم اين حمام به وسيله سنگ و آجر با ملات آهک اجرا شده است . پوشش سقف به صورت طاق و گنبد مي باشد که براي تبدل زمينه مربع به دايره جهت اجراي گنبد از کاربندي استفاده گرديده است . از قوسهاي مورد استفاده در طاقهاي اين بنا مي توان به پنج او هفت ، کليل ، گهواره اي وکشکولي اشاره کرد . اين حمام در قسمت سربينه داراي نقاشيهاي زبياي مي باشد که در حال حاضر با چند لايه گچ و سيمان سفيد پوشانده شده است . در حال حاضر پنج لايه تزئيني در اين قسمت به چشم مي خورد که تنها لايه اول (اصلي ) و لايه چهارم داراي ارزش هنري و تاريخي مي باشد . از ديگر تزئينات مي توان به کاربند يهاي اجرا شده در سربينه و گرمخانه اشاره نمود . آخرين مالک اين بنا خانواده ذکائي بوده اند اين حمام در سال 1381 توسط اداره ميراث فرهنگي خريداري گرديده و در حال حاضر جهت تبديل به اداره ميراث فرهنگي خلخال و موزه آثار باستاني در اختيار اين ادره مي باشد . عمليات رفع خطر و مرمت استحفاظي در اين بنا از شهريور 1381 آغاز گشته و هم اکنون عمليات مرمت استحکام بخشي در حال اجرا مي باشد .

حمام صفویه 
 این حمام در خیابان نایبی(سابق) اردبیل واقع شده و دارای ستون های مربع در رختکن و گنبد ضربی معمولی است .
حمام ملا هادی 

حمام ملاهادی یا حاج محسن در کوچه ملاهادی اردبیل واقع شده است . حمام به دو بخش مردانه و زنانه تقسیم شده است .

حمام پیر عبدالملک(میرزا حبیب)
این حمام در محله پیر عبدالملک اردبیل واقع شده است .
 

سایر حمام ها 
 حمام آقانقی که شباهت کامل به حمام های حاج شیخ دارد ، حمام ابراهیم آباد در کوچه ابراهیم آباد ، حمام زینال در عالی قاپو ،کوچه زینال ، حمام منصوریه در عالی قاپو ، حمام میرزا ایمان که شبیه حمام حاج شیخ است ، حمام یعقوبیه در محله اوچ دکان ، حمام وکیل در خیابان امام خمینی ، حمام یساول در اونچی میدان و حمام زندان در کوچه زندان از دیگر حمام های تاریخی این استان به شمار می روند .

دریافت كد گالری عكس در وب

دریافت كد گالری عكس در وب

امامزاده سيدعبدالله (ع) واقع در بخش شاهرود خلخال 
 امامزاده سيدعبدالله (ع) از نوادگان حضرت امام موسي الکاظم (ع) است . آرامگاه آن حضرت در 42 کيلومتري جنوب غربي شهرستان خلخال در يک کيلومتري بخش کلور (شاهرود) در کنار چشمه زلال بسيار خنک مشهور به جيگيزات و رودخانه پرخروش شاهرود در دل کوههاي بلند منطقه قرار گرفته است . اين امامزاده مورد توجه مشتاقان اهل بيت ، ائمه اطهار (ع) مي باشد که در اکثر مناسبتهاي مذهبي مخصوصاً (عيد قربان ، 28 صفر و 21 رمضان) جهت زيارت مرقد مطهر آن حضرت و استفاده از جاذبه هاي طبيعي آن منطقه به آنجا مي آيند و ساعتها در کنار امامزاده مراسم اجرا مي شود ، جهت برآورده شدن حاجات به آن حضرت چنگ توسل مي زنند و در اطراف سرسبز و مشجر بقعه به سياحت و استراحت مي پردازند ، ساختمان بقعه از شش سال پيش توسط هيأت امنا امامزاده تخريب و اقدام به بازسازي شده که در مرحله پوشش سقف مي باشد . مساحت صحن و حرم و سالن حدود 300 مترمربع که بصورت بتن آرمه با کيفيت بسيار بالايي درست شده که نياز به مساعدت دارد ، اين مکان بعد از آماده شدن ساختمان يک مکان کاملاً زيارتي و سياحتي خواهد بود که براي گردشگران جاذبه اين منطقه خيلي مورد توجه خواهد بود.
امامزاده سيدعبدالعزيز (ع) "سلطان ميرعزيز" نيار 
 از نوادگان حضرت امام موسي کاظم (ع) واقع در جنوب شرقي اردبيل محله نيار زادگاه مولانا شيخ احمد (مقدس) اردبيلي واقع ، از تاريخ ولادت و وفات آن حضرت سندي در دسترس نمي باشد . از قديم الايام داراي ساختمان و گنبد و براي برگزاري مراسم عزاداري و روضه خواني بود . چندين بار ساختمان آن تجديد بنا شده بطوريکه در طوق برنجي موجود در بالاي گنبد تاريخ 801 ه.ق درج گرديده است . آخرين بازسازي صحن و محوطه آن در سالهاي 76 و 77 به مناسبت برگزاري کنگره پانصدمين سالگرد تولد مولانا مقدس اردبيلي که بطور همزمان در قم و اردبيل برگزار گرديد از محل اعتبار اختصاص کنگره مزبور و همکاري استانداري و شهرداري اردبيل انجام گرديد . صحن موجود بصورت يک دوازده ضلعي منتظم و آميخته اي از معماري روز و سنتي با گنبدي فلزي به قطر 5/6 متر احداث ، قسمت داخلي با کيفيت خوب چوبي (پانل) و فضاي سبز و درختکاري مي باشد و دور تا دور محوطه خيابان کشي شده است و ساختمان جديدالاحداث آن در مورخه 6/5/77 توسط وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي وقت افتتاح گرديد . این امامزاده داراي چهار نفر هيأت امنا مي باشد که با نظارت اداره اوقاف بردرآمد و هزينه آن رسيدگي مي کنند و آقاي حاج موسي الرضا قضايي مسئول هيأت امنا مي باشد .
امامزاده سيد جعفر انار 
 روستاي تاريخي انار جزو بخش مشگين شرقي از دهستان لاهرود مي باشد . از شمال غربي به لاهرود ، از شمال به روستاي فخرآباد ، از شرق به روستاي بنه لر محدود است . در قسمت شمال روستاي انار گنبدي پاک و مطهر حضرت سيدجعفر (ع) انار که به قولي سلسله نسبش با چندين واسطه به امام موسي الکاظم (ع) مي رسد ، مشهور است . ساختمان بنايي مستطيل و از آجر قرمز ساخته شده است . تاريخ بناي ساختمان با توجه به نوشته تاريخ روي بنا به 1300 (ه.ق) است .
امامزاده سيدعمادالدين (رحيم بيگلو)
روستاي رحيم بيگلو سفلي از دهستان ارشق و دو کيلومتري با شهر رضي فاصله دارد . مسجد ساخته شده در اين روستا که با استفاده از مصالح سنگي و چسبيده به بقعه مذکور احداث شده حدوداً 400 متر مربع مي باشد . بر روي قبر کتيبه اي به خط عربي به چشم مي خورد که نوشته هايش ناخوانا مي باشد ، با توجه به مجسمه هاي قوچي موجود در داخل بقعه نشانگر حکومت قره قويونلوها و آق قويونلوها در قرن هشتم و نهم هجري مي باشد .
امامزاده فخرآباد
امامزاده فخرآباد که بنایی قاجاری است به شماره 6240 در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است . اين بنا واقع در ميدان اصلي روستاي فخرآباد مشگين شهر در بخش جنوب غربي به مساحت 1926، 76 متر مربع واقع شده است . پلان کنوني متشکل از دو بخش قديمي و نوساز مي باشد که در سالهاي گذشته به دليل تعداد زياد زائرين و مسافران اقدام به احداث اين بخش نموده اند . ديوار بنا از ارتفاع 80 سانتيمتري تا زير گنبد داراي تزئينات نقاشي مربوط به دوره قاجار مي باشد که شکوه خاصي به بنا بخشيده است.
امامزاده سيدابراهيم (ع) لاهرود 
 لاهرود در فاصله 17 کيلومتري شهر واقع شده که از شمال به جاده مشگين شهر اردبيل و روستاي دده بيگلو از شرق به روستاي تک دام ، از جنوب شرقي به روستاي انار و از شرق به روستاي فخرآباد محدود است . تاريخ احداث بنا با توجه به مخروبه بودن توسط هيأت امنا در سال 77 خاکبرداري و احداث و تکميل شده است که از تاريخ وفات و شجره نامه امامزاده هيچ اطلاعات دقيقي در دسترس نمي باشد .
امامزاده صدرالدين در اردبيل 
 اين بنا در جاده اردبيل – مشگين (سه کيلومتري اردبيل) قرار دارد و قدمت آن به دوره صفوي مي رسد و تاريخ ثبت اين بنا 10/10/81 با شماره ثبتي 6688 مي باشد . امامزاده صدرالدين از فرزندان امام موسي کاظم مي باشد . از بغداد به شهر ري آمد و مدتي در آنجا اقامت گزيد و سپس به اردبيل آمده و در اين شهر ساکن شد و در اردبيل درگذشت . امامزاده بدالدين و حمزه از برادران وي مي باشند. اين بنا داراي پي سنگي با ديواري آجري با ملات ماسه آهک مي باشد . دور تا دور آن کلافي چوبي ايجاد شده گنبد آجري کم ارتفاع قسمت محل مدفن را پوشش داده است . اين امامزاده بعنوان زيارتگاه مورد استفاده عموم قرار مي گيرد . همچنين در ايام خاص هيئتهايي در آنجا برگزار مي شود . مالکيت آن در دست اداره اوقاف مي باشد . در بخش جنوبي امامزاده يک باغ و در شمالش حياط بزرگ دهقاني است و خادم بقعه در آن زندگي مي کند . در ورودي بقعه در سمت شمال آن واقع شده و به راهروي باريکي باز مي شود که از شرق به غرب کشيده شده و دو انتهاي راهرو به دو حجره براي بيتوته کردن زائران منتهي مي گردد . در وسط اين دالان در ضلع جنوبي آن دري است که به مقبره باز مي شود ، درب در وسط اتاقي است که تقريباً 6×5 متر ابعاد آن مي باشد که گنبدي کم ارتفاع سقف آنرا پوشش داده است .
امامزاده سيدصالح (ع)
امامزاده صالح (ع) که بقعه شريف آن بزرگوار در ميدان عالي قاپو روبروي مسجد ملا مومن اردبيل واقع شده ، اکثر مردم منطقه آن حضرت را از اولاد يا نوادگان امام موسي کاظم (ع) مي دانند بعضي ها بنا به نوشته کتاب اختران تابناک از اولاد امام حسن مجتبي (ع) مي دانند . تاريخ ولادت و وفات آن حضرت مشخص نيست . اين بنا در ميدان عالي قاپو – کوچه اونچي ميدان – در حريم درجه چهار بقعه شيخ صفي واقع شده است . به نقل از کتاب بحرالانساب تاريخچه ساخت بناي اين امامزاده در دوره صفويه بوده است . مالکيت اثر با توجه به اينکه بنا يک مکان زيارتي (امامزاده) است ، وقفي بوده و هم اکنون در اختيار هيئت امناي مساجد مي باشد . اين بنا شامل رواق – حرم صحن و مسجد بوده که نماي جنوبي آن مرکب از ايواني با طاق نيم گنبد و تزئينات کاشي کاري بوده است . تنها قسمت باقيمانده از بناي قديمي يک ساختمان هشت ضلعي است که ضريح در آن قرار دارد .
 
 

دریافت كد گالری عكس در وب

خانه سید هاشم ابراهیمی 
 اين خانه در كوچه شهيدگاه اردبيل قرار گرفته ومتعلق به مرحوم سيد هاشم ابراهيمي است كه پس از وفات ايشان وارثان قانوني از آن استفاده مي كنند . اين بنا در حال حاضر مسكوني است . ساختمان در دو طبقه زيرزمين و همكف ساخته شده است و تالار بزرگ و زيبايي دارد . تالار كه بخش مهم خانه را تشكيل مي دهد داراي دو رواق و يك شاه نشين است كه از پنجره هاي مشبك كاري بسيار نفيس و زيبايي برخوردار است . زيباترين بخش تالار گچبري هاي آن است .

منزل وکیل الرعایا 
 اين خانه قديمي درمحله طوبي اردبيل ساخته شده است . بنا شامل حياط هاي متعدد , ساختمان مركزي و واحدهاي اندروني است كه در طراحي آن , تالار مركزي به واحدهاي جنبي آن اشراف دارد . ارزش اين خانه علاوه برسبك معماري جالب آن , با نقش صاحبان خانه در رخدادهاي تاريخي سده بيستم ايران و اردبيل نيز ارتباط دارد. اين خانه محل تجمع سران مستبد در جريان انقلاب مشروطيت بوده است.
خانه حاج یوسف آقا صادقی
 این خانه مجلل و با شکوه در کوچه راسته امام اردبیل به سال 1340 ه.ق توسط مرحوم حاج میرزا ابراهیم صادقی ساخته شد .                                                            
خانه حاج میرزا ابراهیم صادقی 
 این خانه در کوچه "سرتیپ آباد" در محله " اوچ دکان" اردبیل واقع شده و به علت سبک معماری سنتی و استفاده از هنر مقرنس و مشبک کاری ، در ارسی ها دارای ارزش هنری است . این بنا در سال 1283 ه.ق ساخته شد .

خانه آصف اردبيل 
 این خانه تاریخی نیز در چهارراه امام ، کوچه معمار واقع شده است . اين بنا مربوط به دوره قاجار و متعلق به خانواده آصف مي باشد . ساختمان آصف خانه اي يک طبقه و يک نيم طبقه به عنوان بالاخانه است. خود ساختمان تقارن محوري دارد . راهرويي به نام تختگاه دسترسي به ساير فضاها را امکان پذير مي کند . در انتهاي اين راهرو دري جهت ورود به فضاهاي خدماتي قرار دارد . از دو ضلع جانبي آن دسترسي به فضايي به نام اتاق سه دري و يک اتاقک پستو در پشت آن انجام مي گيرد . در طرف ديگر وارد اصلي ترين اتاق اين بنا ، اتاق هفت دري مي شويم که پنجره هاي آن با ارسي هاي زيبايي با نقوش گره بندي و شيشه هاي رنگي تزئين شده ، در پشت اين اتاق سه اتاقک بصورت پستو قرار گرفته اند که توسط ارسي هايي از اين قسمت جدا شده اند.                            

خانه ارشادي 
 این خانه در ميدان سرچشمه و کوي حاجي فخر قرار گرفته است . اين بنا از بدو احداث داراي کاربري مسکوني بوده و از نظر تزئينات معماري و سبک ساخت يکي از بناهاي زيباي شهر اردبيل است که در اواخر دوره قاجار ساخته شده است . در دوران پهلوي دوم اين بنا را به عنوان مدرسه به آموزش و پرورش واگذار نموده اند . خانه ارشادي باقيمانده اي از يک خانه بزرگ اربابي مي باشد که در دوره هاي مختلف تفکيک ، تخريب و نوسازي گرديده است . بنا در بخش شاه نشين، اتاقهاي جانبي و همچنين دو ورودي داراي تزئينات گچي بصورت قاب بندي و مقرنس هاي گچي مي باشد که مقرنسها صرفاً جنبه تزئيني و پرکنندگي دارند .
خانه خادم باشي اردبيل 
 خانه خادم باشي ازبناهاي قديمي اردبيل و مربوط به دوره قاجار در محله سرتيپ آباد قرار دارد . اين بناداراي هشتي ورودي و حياط اندروني و بيروني مي باشد . ديوارهاي بيروني بنا از کاه گل ساخته شده و تنها در قسمت سردرب ديوارهاي دروني طاق نماها با آجر به صورت مجلل وزيبا کار شده است . در قسمت بيروني (حسينيه) تزئينات نقاشي و اورسي زيبايي وجودداشته که در اثر حريق از بين رفته است .
خانه خليل زاده اردبيل
خانه خليل زاده که درخيابان انقلاب و ابتداي کوچه منصوريه در روبروي مسجد منصوريه واقع شده ، در سال 1311 ه.ق توسط خانواده هاشمي بنا شده است . اين خانواده به دليل مهاجرت از قره باغ آذربايجان به اردبيل به قره باغي مشهور بوده اند . اين بنا از نظر معماري جز بناهايدرونگرا محسوب مي شود که بخش اندروني آن تفکيک شده و از بين رفته است .

دریافت كد گالری عكس در وب

 مسجد جمعه اردبيل 
 اين بنا در شمال شرقي شهر ، بين محله هاي پيرشمس الدين و عبدالله شاه بر روي تپه مرتفعي واقع گرديده و يكي از قديمي ترين مساجد شمال غربي ايران است. با توجه به حفاريهاي باستان شناسي كه در محوطه اطراف اين مسجد صورت گرفته بقاياي شبستان هاي ستوندار در بخش شرقي و شمالي و هم چنين آثاري از كتيبه هاي متعلق به قرن سوم و چهارم ه.ق. كشف گرديده است . اصل بناي كنوني مسجد در دوره سلجوقيان بر روي بقاياي كهن تري ساخته شده كه درنتيجه حمله مغول حدود سال 620 هجري ويران و درحدود سال 650 هجري مجدداً باز سازي گشته است در اين بازسازي ،گنبد به طور كامل بازسازي شده و تزيينات مختلف گچبري و نقاشي در شبستان ومحراب آن انجام گرديده است . بناي فعلي مسجد به ابعاد خارجي 85/18 ×45/36 متر از گنبد خانه اي ويران و ايواني كه در دوره هاي بعد به شبستان ستونداري تبديل شده ، تشكيل مي شود همچنين در 5/16 متري مسجد ، بقاياي مناره اي از دوره سلجوقي برجاي مانده است . اين فضا توسط سه كنج ها وترنبه ها به هشت ضلعي و سپس شانزده ضلعي تبديل گرديده وگنبد بر روي آن قرار گرفته است . بقاياي ساقه گنبد نشان مي دهد که اين بخش داراي ترك هاي متعدد منشوري زيبا قطار بندي و تزيينات كاشي معرق بوده كه تنها بخش اندكي از آن باقي مانده است. ديواره هاي داخلي گنبد خانه با اندود گچ و نقوش ترنج و گل و بوته قابل مقايسه با تزيينات گنبد سلطانيه تزيين يافته و درضلع جنوبي آن ، محراب بلند و زيبايي از دوره ايلخاني باگچبري ها ومقرنس كاري هاي جالب و در زير آن آثاري از محراب كوچكتر دوره سلجوقي مشهود است . درب ورودي مسجد به تاريخ 742 ه.ق. داراي گره هاي هندسي ، گل ميخ هاي آهني وكتيبه اي حاوي دوبيت شعر به خط نسخ است چنين به نظر مي رسد كه درب مزبور ، از جاي ديگر به اين مسجد منتقل شده است . در حدود 5/16 متري مسجد ، بقاياي مناره اي از دوره سلجوقي به ارتفاع هشت و قطر پنج متر باقي مانده كه به هنگام آباداني مسجد در كنار آن قرار داشته آجر چيني بخشي از سطح مناره به صورت خفته راسته است كه تا حدودي به آن حالت تزييني بخشيده است بر بدنه مناره دوسنگ نبشته به تاريخ هاي 878 و879 ه.ق نصب شده كه مربوط به اوزون حسن حكمران آق قويونلو است و ارتباطي با بناي مسجد و ناره ندارد و حتمالاً از جاي ديگري آورده و ر روي منار نصب شده است اين بنا به شماره 248 به ثبت تاريخي رسيده است .
مسجد میرزا علی اکبر مجتهد 
 مسجد مجهز و مجلل میرزا علی اکبر در مرکز اردبیل نزدیک بازار واقع شده و دارای دو در است . از جاذبه های این بنا ، دو منبر است که یکی مشبک چوبی و دیگری به صورت صندلی بازودار و چرخدار است .
مسجد اعظم اردبیل 
 این مسجد تا اندازه ای نوساز ، با سبک نو و در ابعاد قابل توجه که از گنبد الله الله شیخ صفی تقلید شده ، ساخته شده است . مؤذنه مسجد در زمان قاجاریه و به سبک آن دوره ساخته شد ولی در سال های اخیر دوباره بازآفرینی شده است .
 
مسجد جامع نمين 
 معتمدين و پيرمردان در مورد بناي مسجد جامع نقل مي کنند باني مسجد شاهزاده عصمت خانم طاهرميرزا بن اسکندر ميرزا بن عباس ميرزا نايب السلطنه فتحعلي شاه قاجار است . در محل فعلي مسجد ، مسجدي کهنه وجود داشته به دستور شاهزاده خانم مسجد کهنه تخريب نموده و بر روي پي آن مسجد فعلي را ساخته اند . ازاره بنا سنگي و بدنه آجري با ملات ماسه آهک مي باشد . سقف آن در اصل تيرپوش بوده در سالهاي گذشته شيرواني بر روي آن احداث شده است . سقف تيرپوش بنا بر روي هشت ستون چوبي با پايه هاي سنگي قرار گرفته است . مسجد جامع داراي پنجره هاي مشبک چوبي و سرستونهاي چوبي زيبايي است که جنس آن راش کوهي است . همچنين بنا داراي مناري با آجر چيني زيبا و چسبيده به آن مي باشد .
مسجد حسينيه ميرزاده خانم اردبيل 
 اين مسجد در نزديکي ميدان قيام در داخل کوچه ميرزاده خانم در پنجاه متري خيابان جمهوري اسلامي واقع شده ، شامل يک باب مسجد بزرگ ، يک باب سالن فاطميه و شبستان مي باشد که بقعه شريف سيده خانم بنام ميرزاده خانم با ابعاد حدود 3×3 متر با سقف آينه کاري و ديوار و کف مرمريت در قسمت غربي مسجد جاي گرفته ، داراي ضريح فلزي با روکش استيلي مي باشد . آرامگاه او مورد توجه و زيارت اکثر اهالي محل و در بعضي موارد مورد توجه مردم ساير محلات نيز مي باشد .
سقاخانه حضرت ابوالفضل (ع) مسجد سليمان اردبيل 
 سقاخانه حضرت ابوالفضل (ع) درکنار خيابان شيخ صفي و در جنب مجموعه تاريخي شيخ صفي الدين در کنج جنوبي غربي مسجد قرار دارد که از ساليان قديم مورد توجه مردم مسلمان منطقه مي باشد . ساختمان مسجد در سال 74 تخريب شد که در مدت پنج سال با کيفيت بسيار بالايي با زيربناي 550 متر مربع با يک گنبد و دو مناره بسيار جالب ساخته شده است. این سقاخانه داراي مسجد ، زير زمين براي برگزاري مراسم خانمها و شبستان مي باشد که اکثر قسمتهاي بيروني و داخلي ساختمان از کاشي سنتي خشتي و معرق و سنگ کار شده است .
مسجد جنت سرا
اين بنا در ضلع شمالي صحن اصلي بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي واقع است و از ساخته هاي شاه طهماسب اول به شمار مي آيد. درخصوص عملكرد واقعي بنا اطلاع دقيقي در دسترس نيست و به نظر مي رسد كه براي مراسم صوفيانه استفاده مي شده است . نماي اصلي ايوان ، با كاشيكاري زيبا و كتيبه هاي قرآني تزيين وجلوي آن به پنجره بزرگ مشبك گره چيني از جنس فلز مسدود شده است. بر روي ديوار شمالي داخل بنا ، طاق نماي بزرگ پنج ضلعي ايوان مانندي وجود دارد كه بالكن كوچكي در بالاي آن ساخته اند واز طريق پلكان كوتاهي واقع در عقب طاقنما بدان مي توان رسيد. به نظر مي رسد كه از الحاقات دوره بعدي باشد در ديوارهاي شمال وغرب بنا نيز درهايي تعبيه شده كه به اتاقهاي مجاور راه دارد جرز هاي عظيم اين مسجد ، با ترفندهاي مختلفي ، سبك وتو خالي ساخته شده است.
مسجد کلخوران
اين مسجد بر روي ستونهاي ساده اي قرار دارد. نماي بيروني بنا با طاق نماهاي آجري وپنجره هاي مشبك و تزيينات آجري نماسازي شده است. اين مسجد در كلخوران ، سه كيلومتري اردبيل واقع گرديده است. پوشش رودي مسجد داراي طاق نماهاي كم عرض و مرتفع با نيم ستون هاي آجري بوده و بناي مسجد متعلق به دوره قاجار است.

سایر مساجد 
 مسجد حاج فخر در اردبیل ، مسجد جامع و مسجد نو در روستای خمس خلخال و مسجد جنت سرا در مشگین شهر از دیگر مساجد تاریخی استان اردبیل هستند .

دریافت كد گالری عكس در وب

قلعه قهقهه 
 اين قلعه در سه کيلومتري غرب روستاي کئچوبه بخش ارشق شهرستان مشگين شهر برفراز يک تپه سنگي مرتفع مشرف بر دره ها و دشتهاي همجوار ايجاد گرديده است . تپه اي که قلعه بر بالاي آن احداث گرديده نزديک به 1000 متر از سطح زمينهاي اطراف ارتفاع دارد . از پاي تپه سنگي که قلعه روي آن واقع شده تا ورودي آن که در شمال قلعه بصورت طاق قوسدار هلالي آجري نمايان است قرار دارد حدود سه کيلومتر فاصله دارد که با پيمودن جبهه شمالغربي مسير مي توان به قلعه دسترسي پيدا نمود که اين راه هر چه به قسمت قلعه نزديک شود تنگتر و باريکتر مي گردد . اين قلعه داراي 11 استخر (حوض آب) است که در بدنه کوه کنده شده است و در سمت بالا (شرق) در قله کوه اطاقهايي با پايه هاي قطور آجري و سنگي ساخته شده احتمال مي رود مخصوص فرمانده قلعه بوده باشد . قلعه داراي فضاي تقريباً مستطيل شکل در منتهي اليه ضلع شرقي است که براساس شواهد تاريخي و معماري که در بدنه صخره و کوه ايجاد گرديده از آن به عنوان زندان بهره مي بردند از اين قلعه در دوره اسماعيليان براي مقاصد نظامي استفاده مي شده و تعدادي از شاهزادگان و بزرگان صفوي در اين محل زنداني بوده اند.
قلعه اولتان 
 اولتان روستای بزرگی در سه کیلومتری جنوب پارس آباد است و قلعه اولتان در 500 متری این روستا در کنار رود ارس قرار دارد . وضع ظاهری قلعه ساختمان قلعه ای نظامی را القا می کند . بانی این قلعه اشکانیان بودند ولی به واسطه استحکام و موقعیت مناسب تا قرن 12 هجری مورد استفاده قرار می گرفت .
آغجه قلعه 
 این قلعه از مصالح سنگ ، خشت ، ملاط گچ و آهک ساخته شده است و در سینه کش کوه سنگی ، حوالی چتین دره و قریه قره قیه مشکین شهر قرار دارد .
قلعه ديو (ديو قلعه سي) 

 اين قلعه در پنج کيلومتري جنوب غرب دهکده کويج از شهرستان مشگين شهر و بر روي دامنه هاي شمالي سبلان ساخته شده است . مطالعات باستان شناسي اوليه اي که انجام گرفته، ساخت آنرا به دوره هخامنشيان نسبت داده اند .
نارين قلعه 
 اين قلعه که در درون شهر اردبيل قرار داشت ، کهندژ يا ارک شهر اردبيل بود . نارين قلعه در کنار رودخانه بالخلو قرار داشت و داراي برج و باروي محکمي بود . نارين قلعه که از قدمت و تاريخ ساخت آن اطلاع دقيقي در دست نيست ، دژ حکومتي شهر اردبيل بود و در جنگهاي ايران و روس مرکز ذخيره لوازم جنگي بشمار مي رفت . اين قلعه در سال 1315 تخريب شد و متأسفانه بناي قابل توجهي از آن برجاي نمانده است .
قلعه هير
 اين قلعه در شهر هير واقع در 25 کيلومتري جنوب اردبيل قرار دارد .
قيزقلعه سي (قلعه دختر) 

قيزقلعه سي (قلعه دختر) در روستاي انجيللو در فاصله 17 کيلومتري گرمي به بيله سوار کنار رودخانه برزند مربوط به دوران اشکاني و ساساني در شهرستان بيله سوار واقع شده است .
 
قلعه ارشق مشگين شهر 

به فاصله 35 کيلومتري شمال غرب مشگين شهر ، دهستان دشت ، بخش مرکزي در ساحل غربي رودخانه ارشق داراي برجها و باروهاي متعددي است که در اثر گذشته زمان تخريب و ويران گشته است .
قلعه کهنه 
 در ارتفاع شرقی دره باغ نوروز مشکین شهر قلعه ای است با شیبی تند به رودخانه خیاو چای منتهی می شود . در مقابل ارتفاع سنگ نبشته ای پهلوی ساسانی قرار گرفته است . ارتفاع حصار در داخل بیش از چهار متر ولی از خارج بیش از هشت متر است . در این قلعه چون از دیرباز در تملک ارتش و سربازخانه دولتی بوده اجازه هیچ گونه کند و کاو و حفاری داده نشده است ولی احتمال می رود قلعه کهنه در محل همان قلعه باستانی ساسانی بنا شده باشد که در کتیبه خطی داخل دره ، از قول نارسه هرمزد به آن اشاره شده است .
 

دریافت كد گالری عكس در وب

یدي گوز (هفت چشمه) پل يدي گوز (هفت چشمه) نیز یکی دیگر از پل های تاریخی استان اردبیل است که در ميدان پانزده خرداد ابتداي خيابان ساحلي این شهر قرار گرفته است . اين پل بر روي رودخانه بالخلي چاي بنا شده است . پل يدي گوز داراي هفت چشمه با پايه هاي سنگي و طاق هاي ضربي جناقي آجري مي باشد . اين پل حالت تقارن داشته و دهانه وسطي ، باعث زاويه دار بودن عرشه پل شده است . پل يدي گوز (هفت چشمه) يادگار دوره صفويه بوده و از سال 1374 ه. ش عمليات مرمتي آن شروع گرديده است.

پل يعقوبيه   اين پل نيز متعلق به دوره صفويه است و بر روي رودخانه بالخلو در ابتداي کوچه يعقوبيه ساخته شده است. داراي پنج دهانه با تاقهاي ضربي و آجري و پي سنگي است . پل يعقوبيه داراي پنج چشمه با طاق و نماي آجري و موج شکنهاي سنگي مي باشد . اين پل حالت تقارن دارد . دهانه وسطي پل بزرگتر از دهانه هاي جانبي است . بزرگتر بودن پل باعث زاويه دار بودن عرشه پل شده است . اين پل يادگار دوره صفويه بوده و در سال 76-1375 ه.ش عمليات مرمتي آن شروع شده است .

پل الماس 
 بر روي رودخانه بالخلو در غرب شهر اردبيل و بر سر راه اردبيل به سراب ساخته شده است . تا قبل از احداث پل جديد رفت و آمد وسايط نقليه از روي اين پل انجام مي گرفت .

دوجاق 
 اين پل بر روي رودخانه قره سو بنا شده و دارای یک دهانه و ساخته شده با مصالح آجری و نمای سنگی می باشد . پل دوجاق در سال 1317 ه.ش بر روي یک پل قديمي تر در مشگين شهر ، جاده قديم مشگين شهر به اردبيل (گردنه معروف دوجاق ) مابين روستاي ارباب کندي و گنديشمن در ضلع غربي رودخانه قره سو ساخته شده که تاريخ احداث آن بر روي کتيبه اي در نماي آن ذکر شده است .
 
پل ابراهيم آباد 
 اين پل در ابتداي کوچه ابراهيم آباد بر روي رودخانه بالخلو در شهر اردبيل ساخته شده و متعلق به دوره صفويه است . آدام اولئاريوس مي نويسد که رودخانه بالخلو در شهر اردبيل به دو شاخه شده و از درون شهر مي گذرد . ظاهراً پل ابراهيم آباد نيز از جمله پل هايي است که پيترودولاواله در سفرنامه خود به آن اشاره کرده است .
 
پل قره سو (زاغالان)
اين پل بر روي رودخانه بالخلو ساخته شده و داراي هفت دهنه است. بناي آن را به دوره صفويه نسبت داده اند . ظاهراً پل توسط شخص خيري بنام مسير حمزه ننه کران مورد بازسازي قرار گرفته است .

فيروزآباد 
 اين پل بر روي رودخانه فيروزآباد واقع در بخش فيروزآباد شهرستان کوثر که يکي از سرشاخه هاي فرعي قزل اوزن است ، بنا شده است . پل فيروزآباد داراي يک دهانه با قوس بيضوي شکل مي باشد که در هر طرف با چهار طاق با ارتفاع متفاوت پوشش داده شده است . مصالح ساختماني پل سنگهاي رسوبي حکمي است که در سالهاي اخير دست اندازهاي سنگي آن را با ديواره بتني پوشش داده اند .

گيلانده 
 این پل در کيلومتر 15 جاده اردبيل به آستارا جنب روستاي گيلانده واقع شده است . پل گيلانده در مسير ارتباط جاده اردبيل به آستارا بر روي رودخانه بالخلي چاي بنا شده است . اين پل پلي چهار چشمه با پايه هاي سنگي و طاق و بدنه آجري مي باشد . پل گيلانده يادگار دوران صفويه بوده و در سال 1373 ه.ش عمليات مرمتي بر روي اين پل صورت گرفته است .

پل ججين يا (داش کسن)
اين پل در داخل شهر اردبيل و بر روي رودخانه بالخلو ساخته شده است . پل ججين داراي هفت چشمه است و هم اکنون نيز مورد استفاده مردم قرار مي گيرد .

پل کلخوران 
 اين پل بر روي رودخانه کلخوران در روستايي به همين نام ساخته شده و داراي شش دهنه است . بناي اصلي آنرا به دوره سلجوقي و ايلخانيان نسبت مي دهند که گويا در دوره صفويه تعمير شده است.
پل کلخوران ، پلي سه چشمه و اجرا شده با پي هاي سنگي و ملات آهکي در ازاره و آجر 20×20 و ملات گچي در طاقها مي باشد . دهانه وسطي پل بزرگتر از دهانه هاي جانبي مي باشد که بصورت متقارن در دو طرف اين دهانه قرار گرفته اند . بزرگتر بودن اين دهانه ، باعث زاويه دار بودن عرشه پل شده است .

نادري 
 پل نادري که در شهرستان اردبیل واقع شده ، بر روي رودخانه بالخلي چاي بنا شده است . این پل ، پلي چهار چشمه با پايه ها و نماي سنگي و طاق هاي آجري مي باشد . پل نادري در دوره پهلوي دوم بر روي پلي به يادگار مانده از دوره صفوي که عامل ارتباطي جاده اردبيل به تبريز مي باشد ، بنا شده است .

پرديسان (پرديس)
پل پرديسان (پرديس) در روستاي پرديسان بخش فيروزآباد خلخال واقع شده است. اين پل بر روي رودخانه قزل اوزن و در دوران صفویه بنا شده است . پل پرديسان ارتباط سرشاخه هاي راه کارواني اردبيل – زنجان را فراهم مي کند . در سال انهدام پل دختر قافلانکوه توسط گروه فرقه دموکرات آذربايجان دهانه وسطي پل منهدم شده است .

ساميان 
 پل سامیان در کيلومتر 15 جاده قديم اردبيل به مشگين شهر در مسير ارتباطي شهر اردبيل به مغان و قفقاز بر روي رودخانه قره سو واقع گرديده است . پل ساميان پلي شش چشمه و اجرا شده با بدنه آجري پايه طاق سنگي مي باشد . دهانه مياني ، پل بزرگتر از دهانه هاي جانبي مي باشد که بصورت متقارن در دو طرف اين دهانه قرار گرفته اند . بزرگتر بودن دهانه وسطي باعث زاويه دار بودن دست انداز و عرشه پل شده است . به نظر مي رسد که اين پل قبلاً داراي هفت چشمه و بصورت متقارن بوده که به مرور زمان يکي از دهانه ها از بين رفته است . اين پل يادگار دوره صفويه مي باشد که در مسير ارتباطي شهر اردبيل به مغان و ارمنستان از طريق جاده قديم مشگين شهر بنا شده است .

پل سيدآباد 
 در ابتداي کوچه سيدآباد بر روي رودخانه بالخلو در محله پير مادر ساخته شده و داراي 5 دهنه با تاق ضربي و آجري است. پل سيدآباد پلي سه چشمه و ساخته شده با سنگهاي تراش يافته و ملات آهکي در ازاره و آجر 20×20 و ملات گچي در طاقها مي باشد . دهانه وسطي پل بزرگتر از دهانه هاي جانبي مي باشد که بصورت متقارن در دو طرف اين دهانه قرار گرفته اند بزرگتر بودن دهانه وسطي پل باعث زاويه دار بودن عرشه پل شده است . اين پل يادگار دوره صفويه مي باشد که مسير ارتباطي جاده قديم طالش و خلخال به دروازه ورودي اردبيل را تأمين مي کند .

پل خدا آفرین 
 بر روی رودخانه ارس ، دو پل تاریخی به فاصله ای اندک(100 متر) از یکدیگر بنا شده اند که به نام خدا آفرین مشهورند.

پل نير 
 اين پل درمركز بخش نير در 40 كيلومتري جنوب غربي اردبيل بر روي رودخانه آغلاغان بنا شده و منسوب به دوره صفويه است كه در دوره هاي بعد تعميراتي در آن صورت گرفته وتا همين اواخر مورد استفاده بوده است. امروزه بخشي از اين پل از جمله يك دهانه آن ويران شده است پل در اصل 70 متر طول 10/5 متر عرض و 4 دهانه داشته است ولي امروزه تنها 43 متر از طول پل و3 دهانه آن برجاي مانده است. 3دهانه اصلي رودخانه 56/6 ،80/7 ،76/6 متر عرض دارند بستر رودخانه در محل بر پايي پل نير سنگ فرش شده وسپس پايه هاي پل تا ارتفاع 40/1 متري با سنگهاي تراشيده آهكي بر روي آن قرار گرفته است طاقهاي پل از آجرهايي به ابعاد 5/4 ×22 ×22 سانتي متر ساخته شده وبقيه بدنه پل باآجر وقلوه سنگ بالا آمده است پايه هاي پل در دوجهت داراي موج شكنهايي است در دوره اخير براي تردد وسايل نقليه ،پل بتوني جديدي ساخته اند اين بنا به شماره 2558 به ثبت تاريخي رسيده است.

پل بالاچاي 
 اين پل در 10 كيلومتري شمال شرق اردبيل به سمت آستارا برروي شاخه اي از رود قره سو قرار گرفته است و از آثار دوره قاجاريه است. امروزه در كنار اين پل ، پل بتوني جديدي ساخته اند كه جاده آسفالته اردبيل - آستارا از روي آن مي گذرد طول پل با احتساب دوقسمت انتهاي آن حدود 41 متر و عرض آن با احتساب جان پناه ها 80/4 متر است. پل داراي چهار چشمه يا دهانه با طاق جناغي است . براي ساخت اين پل بستر رودخانه را در محل برپايي پل به عرض 10/7 متر سنگ فرش كرده و سپس پايه هاي پل را با دو انتهاي مثلثي شكل و طول برابر با عرض قسمت سنگ فرش شده بر روي آن ساخته اند. مصالح مورد استفاده در پايه ها ، سنگهاي تراشيده شده ، و در طاق و بدنه آجرهايي به ابعاد 5/4 ×22 ×22 سانتي متر است براي ساخت پايه ها از قطعات سنگ قبرهاي قديمي نيز استفاده كرده اند در ميانه بدنه پل و حدفاصل طاقها فضاهايي توخالي براي كاهش وزن پل تعبيه كرده اند .

دریافت كد گالری عكس در وب

کاروانسراي عباسي نقدي کندي 
 اين کاروانسرا در 200 متري حاشيه شمالي جاده آسفالته اردبيل – مشکين شهر و به فاصله 35 کيلومتري اردبيل در کنار رودخانه نقدي و مشرف به دره نقدي کندي کم عمق و سرسبز و پردرخت آن قرار گرفته است . کاروانسراي عباسي نقدي کندي از لحاظ سبک و پلان به نقشه کوهستاني مشابهت دارد. ابعاد آن 29 × 30 متر و از مصالح لاشه سنگ و ملاتهاي آهکي بنا گرديده است . در ازاره بنا از سنگهاي رتوش شده نوع خاراي خاکستري بهره برده شده است . ورودي بنا در قسمت غرب واقع شده که پس از وارد شدن از اين قسمت با دو اطاق در جناحين راهرو روبرو مي شويم . پس از آن وارد تالار مي شويم که در اضلاح شمالي و جنوبي آن چهار حجره تعبيه شده است. دسترسي به پشت اين غرفه ها و حجره ها از قسمت شرقي است .اين بنا از ابنيه باقيمانده عصر صفويان است . در 100 متري شرق کاروانسرا يک تپه طبيعي قبرستان کوچکي قرار دارد که احتمالاً مربوط به دوره اي است که کاروانسرا داير بوده است . با توجه به موقعيت خاص آن و واقع شدن در مسير جاده آسفالته اردبيل – مشکين شهر مي توان از آن به عنوان کافه سنتي استفاده نمود . البته اين کار نياز به مرمت و واگذاري آن به بخش خصوصي دارد . از خصوصيات مهم بنا مي توان به پلان نوع کوهستاني آن اشاره کرد . مراحل مستندسازي و ثبت آن در فهرست آثار تاريخي و ملي در حال پيگيري است . ضمناً کاروانسرا در ملک شخصي بنام حاج سلطان علي جعفري اهل و ساکن روستاي نقدي کندي واقع شده است .

کاروانسراي سربازوطن (قانلي بلاغ)
کاروانسراي سربازوطن در روستايی به همين نام ، از دهستان ارشق شمالي در فاصله حدود 800 متري نوار مرزي ايران و جمهوري آذربايجان و با فاصله 20 کيلومتري شمال مرکز بخش (رضي) واقع شده است . فاصله آن از مرکز شهرستان مشکين شهر 95 کيلومتر است . کاروانسراي قانلي بلاغ به سبک و شيوه چهار ايواني فرم متداول دوره اسلامي صفويه بنا گرديده است . نماي خارجي کاروانسرا شامل يک دروازه ورودي در ضلع شرقي به عرض چهار متر و ارتفاع 5/3 متر و سه اطاق در جناحين آن مي باشد . نماي خارجي کاروانسرا فاقد طاقنما و تزئينات کاشيکاري است . تنها عناصر تزئيني در نماي خارجي ديوار ضلع شمالي دروازه اصلي تزئيناتي به شکل لوزي است که با آجرهاي سوخته اين تزئينات صورت گرفته است . حيات مرکزي کاروانسرا به ابعاد 5/27 × 5/27 در اطراف آن حجره هايي به تعداد 21 عدد در طرفين ايوان ها تعبيه گرديده که راه ورود به اين حجره ها هم از طريق درهاي تعبيه شده در عرض ايوانهاست . اندازه کوچکترين اطاق 4 × 3 متر و بزرگترين آن 3× 10 متر است . قسمت غربي کاروانسرا به کلي تخريب و فقط پي و داغ پي در بعضي قسمتها باقي مانده است . مصالح اين بخش و قسمتهاي تخريب شده توسط اهالي روستا در طول زمان جهت ساخت وساز شخصي مورد استفاده قرار گرفته است . مصالح کاروانسرا آجر 5× 21 × 21 و ملاتهاي آهکي است . اين کاروانسرا فاقد ازاره سنگي است . فرم طاق ايوانها به سبک جناقي و سقف حجره ها داراي گنبدهاي کوتاه مي باشد . در ضلع جنوبي کاروانسرا اطاقي بزرگتر از اطاقهاي ديگر احداث شده که احتمالاً جهت نياز يا اصطبل استفاده مي شده است . همچنين داخل اطاقها محلهايي به عنوان رف و محل بخاري تعبيه گرديده است . ايوانهاي چهارگانه آن از خارج به شکل پنج ضلعي و حالت برج پنج ضلعي به خود گرفته است . اين اثر معماري با توجه به پلان و مصالح بکار گرفته در آن متعلق به عصر باشکوه صفويه است . از خصوصيات بارز بنا کاربرد آجر سوخته در تزئين آن و سبک چهار ايواني آن است که تنها کاروانسراي نوع چهار ايواني باقي مانده از عصر صفويان در استان اردبيل مي باشد . فعلاً از اين بنا با توجه به تخريب بخش هايي از آن استفاده خاصي بعمل نمي آيد ولي در صورت مرمت و تعمير مي توان از آن به عنوان مرکز آموزش جهت روستائيان يا بازارچه مرزي بهره برد . در حال حاضر تحت مراقبت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري است و کليه امور ثبتي آن در دست اقدام مي باشد . با توجه به اينکه اين بنا تنها کاروانسرا و بناي چهار ايواني در استان اردبيل است مطالعات آسيب شناسي ، تهيه طرح ، ساماندهي ، مرمت ، حفظ و نگهداري و استحکام بخشي از آن جهت مطالعات باستانشناسي حائز اهميت مي باشد . همچنين با توجه به اينکه اين اثر باستاني قسمتي از تاريخ گذشته و خاطره دفاع مخلصانه از خاک ميهن اسلامي را در بر دارد ، در خصوص ثبت آن در فهرست آثار ملي اهتمام ويژه بعمل آيد .

کاروانسرای شورگل 
 اين کاروانسرا در جنوب شرقي روستاي شورگل از دهستان شورگل، دشت بيله سوار واقع شده است . کاروانسرای شورگل در محوطه اي به ابعاد 200×150 متر در روي تپه اي به ارتفاع سه متر از زمين هاي اطراف قرار گرفته است . ابعاد اين کاروانسرا 29×20 متر مي باشد . ورودي بنا در ضلع جنوبي است که پس از اين وروردي راهروئي به طول شش متر تعبيه شده که از طريق اين راهرو وارد حياط مرکزي به ابعاد 9×18 متر مي شويم . در اين کاروانسرای سفالهائي از دوران اسلامي و نيز دوران تاريخي (اشکاني) جمع آوري گرديد که بر اساس آنها انتساب آن به دوران بين قرن پنجم تا اواخر قرن هشتم ه.ق قطعي است .
 

دریافت كد گالری عكس در وب

تاريخ بنا و پيدايش اردبيل به درستي معلوم نيست و به طور قطع نمي توان گفت اين شهر در چه تاريخي و به دست چه كسي به وجود آمده است . در خود شهر داستاني است كه از نسلهاي گذشته نقل گرديده است : سرزمين اردبيل ، به سبب آنكه دور آنرا كوه گرفته است در زمان قديم بر اثر ريزش برف وباران به شكل درياچه وسيعي بوده است روزي فرمانرواي آن حدود كه از كنار آن مي گذشت از مناظر دلرباي اطراف آن انبساط خاطري يافت وآرزوي خود را در امكان خالي كردن آب آن ، و بناي عمارتي درآن محل ، با اطرفيان خويش در ميان گذاشت. دو مرد پهلوان به نام "ارده " و"بيل" كمر همت بربستند و كندن مجرائي را براي خالي كردن آب آن به مسابقه قبول نمودند ، تا هريك بدين كار توفيق يابد پاداشي از فرمانروا دريافت دارد آن دو در دو نقطه دور از هم ، به كندن قسمتي از گدار كوه پرداختند . چون ارده كار خود را نزديك با تمام ديد با خود انديشيد كه مبادا تا وي مجرا را به پايان برساند بيل كار را انجام دهد و در مسابقه پيروز گردد ، اين بود حيلتي كرد و كسي نزد او فرستاد كه به دروغ اتمام كار ارده را به اطلاع او برساند و بيل را از ادامه آن باز دارد بيل چون اين خبر بشنيد غصه مرگ شد و هنگامي كه ارده از سرگذشت او آگاهي يافت از رفتار ناجوانمردانه خود پشيمان گرديد و با آنكه مجري را كنده و خروج آب را ديده بود خود را از كوه به زير انداخت و باكشتن خويش ، خويشتن را از عذاب وجدان راحت ساخت به هر حال مجري كنده شد و آب از آن طريق ، كه امروز به نام "دوجاق" بر سر راه شوسه اردبيل به مشکين قرار دارد ، خالي گرديد و شهري كه در جاي آن به وجود آمد به حكم فرمانروا ، به ياد آن دو پهلوان ناكام "ارده بيل" خوانده شد.

دریافت كد گالری عكس در وب

استان در بخش شرقي فلات آذربايجان قرار دارد. فلات آذربايجان سرزميني بلند و كوهستاني است كه در شمال غرب فلات ايران واقع شده است، در حدود دو سوم استان اردبيل را نواحي كوهستاني و يک سوم بقيع را مناطق پست و هموار تشكيل مي دهد. آب و هواي استان اردبيل، به طور كلي از نوع آب و هواي معتدل كوهستاني است. با توجه به تنوع شرايط طبيعي در اين منطقه ميزان دما و بارش در نواحي مختلف آن متفاوت است نواحي جنوبي استان مرتفع و كوهستاني است و زمستان سرد و پر برف ولي تابستان هاي معتدل دارد، هر چه از جنوب به سمت شمال برويم از ارتفاع كوه ها كاسته شده و به ميزان دما افزوده مي شود و  بر عكس مقدار بارش كاهش مي يابد. چهره عمومي شهرستان اردبيل تحت تاثير ارتفاعات كوه هاي سبلان تالش و بزغوش مي باشد .
 
 

دریافت كد گالری عكس در وب

استان اردبیل با 17953 کیلومتر مربع وسعت در شمال غربی فلات ایران جای گرفته و حدوداً 09/1 درصد مساحت کل کشور را تشکیل می دهد. این استان از شمال با جمهوری آذربایجان، از جنوب با استان زنجان، از غرب با آذربایجان شرقی و از شرق با استان گیلان همسایه است. 4 شهرستان این استان حدود 382 کیلومتر با کشور جمهوری آذربایجان مرز مشترک دارد که در 159 کیلومتر آن رودهای ارس و بالهارود جریان دارد.
سه عامل شکل دهنده اقلیم آب و هوایی استان، توپوگرافی، زاویه تابش نور و جریانات هوایی می باشد. سبلان با وسعت حدود 6 هزار کیلومتر مربع و 4811 متر ارتفاع در بین دو دشت پهناور مشکین شهر و اردبیل واقع شده است. براساس آخرین تقسیمات کشوری استان اردبیل شامل 9 شهرستان، 25 بخش، 21 شهر و 66 دهستان است. این استان طبق آخرین سرشماری دارای بیش از 168000/1 نفر جمعیت است که شهر اردبیل بعنوان مرکز استان بیش از 395000 نفر از آن را در خود جای داده است.

	شهرستان بيله سوار شهرستان بيله سوار در ناحيه شمال شرقي استان با جمعيت 55026 نفر به مركزيت شهر بيله سوار در فاصله 200 كيلومتري از مركز استان قرار دارد . اين شهر ميان دو رود بالهارود و آب بيگلر قرار گرفته است و همين سبب در برخي منابع آن را به نام بيله رود يا ميان دورود ذكر كرده اند .به سبب ارتفاع كم از سطح دريا و مقدار بارندگي نسبتا خوب و خاك حاصلخيز از عمده ترين مناطق كشاورزي استان و داراي مرغوب ترين نو ع مرتع براي اطراق قشلاقي ايلات شاهسون مي باشد. از مهمترين محصولات كشاورزي آن گندم ،پنبه،جو ، دانه هاي روغني و فندق را مي توان نام برد.
	شهرستان پارس آباد شهرستان پارس آباد در ناحيه شمالي استان اردبيل با جمعيت 166131 نفر به مركزيت شهر پارس آباد و در فاصله 320 كيلومتري از مركز استان قرار دارد . مهمترين صادرات اين منطقه گندم، جو، بنشن، دانه هاي روغني، انگور، پسته و قند مي باشد. از مناطق گردشگري طبيعي اين شهرستان مي توان به درياچه پارس آباد شكارگاه هاي متعدد رود مرزي ارس ، باغ هاي ميوه و كشتزارهاي گندم اشاره كرد.
	شهرستان خلخال شهرستان خلخال در ناحيه جنوبي استان با جمعيت 95005 نفر، به مركزيت شهر خلخال، در فاصله 120 كيلومتري از مركز استان قرار دارد. سابقه سكونت در خلخال به هزاره دوم ق.م مي رسد . خلخال از مناطق قديمي و تاريخي آذربايجان است . برخي از نويسندگان به نام خلخال را با نام شهر قديم خلخال واقع در ناحيه اوتي در ماوراي قفقاز كه در منابع ارمني ميان قرن دوم و پنجم م . به عنوان اقامت گاه زمستاني شاهان ارمنستان و سپس آلباني (آران ) آمده است كه بيشتر اين صنايع توسط دستان هنرمند زنان و دختران محلي انجام مي گيرد.
	شهرستان گرمي شهرستان گرمي در ناحيه شمالي استان با جمعيت 91270 نفر، به مركزيت شهر گرمي،در فاصله 108 كيلومتري از مركز استان قرار دارد . آب و هواي اين شهر معتدل و نيمه مرطوب است . منطقه گرمي از كهن ترين مناطق دشت مغان يكي از مراكز اصلي قوم پارت بوده و به علت شرايط طبيعي جزو مناطق كشاورزي و دامپروري به شمار آيد.
	شهرستان مشگين شهر شهرستان مشگين شهر در ناحيه مركزي استان با جمعيت 159242 نفر، به مركزيت شهر مشگين شهر و در فاصله 108 كيلومتري از مركز استان قرار دارد. نام قديم منطقه مشگين شهر خياو بوده است. هنرهاي دستي اين شهرستان داراي قدمت و اصالت قابل توجهي است كه نشان دهنده ذوق و سليقه سرانگشتان هنرمند مردمان اين منطقه  مي باشد.مشگين شهر سرزميني با تمدن باستان است كه به سبب موقعيت جغرافيايي آن و ارتباط با مراكز مهمي همچون فقفاز و آناتولي جايگاهي ممتاز در تاريخ دارد.
	شهرستان نمين شهرستان نمين در ناحيه شرقي استان با جمعيت 59640 نفر،در فاصله 27 كيلومتري از مركز استان واقع شده است. اين شهرستان داراي جنگل هاي طبيعي فندق در شرق و جنوب و باغ فراوان ميوه مي باشد. محصولات درختي و باغي مانند گوجه درختي، آلبالو، گيلاس، گلابي، سيب، به، گردو و ساير ميوه ها نيز كم و بيش وجود دارد . از مهمترين محصولات كشاورزي نمين ، گندم ،جو ،عدس و علوفه دامي است . زنبور داري نيز در نمين رونق خوبي دارد . كندوها در باغچه نگهداري مي شود و عسلي كه از آن تهيه مي شو د از بهترين نوع عسل است.
	شهرستان نير شهرستان نير در ناحيه مركزي استان با جمعيت 24288نفر، به مركزيت شهر نير در فاصله 39 كيلومتري از مركز استان قرار دارد. آب وهواي اين شهرستان نسبتا سرد و خشك ونيمه خشك مي باشد.

 

دریافت كد گالری عكس در وب

	درياچه اروميه استان‌ آذربايجان‌ غربي بزرگترين‌ درياچه‌ كشور يعني‌ درياچه‌ اروميه‌ را در كنار خود جاي‌ داده‌ است‌. اين‌ درياچه‌ در ارتفاع‌ 1267 متري‌ از سطح‌ دريا واقع‌ شده‌ است‌. طول‌ آن‌ حدود 130 تا 140 كيلومتر وعرض‌ آن‌ بين‌ 15 تا 50 كيلومتر متغير است‌ و عمق‌ متوسط‌ درياچه‌ را 50 تا‌ 60 متر تخمين‌ زده‌اند. آب‌ درياچه ‌اروميه‌ بي‌ نهايت‌ شور و ميزان‌ نمك‌ محلول‌ آن‌ دو برابر اقيانوس‌ها است‌ و به‌ همين‌ علت‌ نيز آب‌ آن‌ هيچوقت‌ يخ ‌نمي‌زند. از زمان‌هاي‌ قديم‌ آب‌ درياچه‌ اروميه‌ به‌ علت‌ املاحي‌ كه‌ در آن‌ محلول‌ است‌، مورد توجه‌ بيماران ‌امراض‌ جلدي‌ و اطباء محل‌ بوده‌ است. ‌
	دریاچه طبیعی مارمیشو با وسعت پنج هکتار، در 45 کیلومتری غرب شهرستان ارومیه قرار دارد. آب این دریاچه از چشمه های طبیعی و نزولات جوی تأمین می شود و محل زیست انواع آبزیان است.
	جزیره‌ كبودان يكي‌ از بزرگترين‌ جزاير درياچه‌ اروميه‌، جزيره‌ كبودان‌ است‌ كه‌ يك‌ چشمه‌ و يك‌ قنات‌ كوچك‌دارد. قسمت‌ اعظم‌ پوشش‌ گياهي‌ آنرا علف‌هاي‌ كوتاه‌، درختان‌ پسته‌ وحشي‌، سرو كوهي‌، بادام‌ وحشي‌، شيرخشت‌ و گوجه‌ فرنگي‌ تشكيل‌ مي‌دهد. اين‌ جزيره‌ در شرق‌ اروميه‌ با وسعت‌ 3175 هكتار و در ارتفاع 1521 متري‌ قرار دارد. نوع‌ ساحل‌ آن‌ سنگي‌ و ماسه‌اي‌ است‌ و براي‌ شنا و ورزش‌هاي‌ آبي‌ امكانات‌ مناسبي‌ دارد. در جزيره‌ كبودان‌ هزاران‌ حيوان‌ از انواع‌ مختلف‌ زيست‌ مي‌كنند كه‌ عمده‌ترين‌ آنها قوچ‌ و ميش‌ است.
	جزيره‌ اشك‌ اين‌ جزيره‌ با 2115 هكتار وسعت‌ در قسمت‌ جنوبي‌ كبودان‌ و در40 كيلومتري‌ بندر گلمانخانه‌ قرار دارد. اين‌ جزيره‌ يك‌ چشمه‌ آب‌ شيرين‌ دارد و يكي‌ از زيستگاههاي‌ پرندگان‌ بومي‌ و مهاجر از جمله‌ فلامينگو و تنجه‌ به‌ حساب‌ مي‌آيد. جزيره‌ اشك‌ از نظر پوشش‌ گياهي‌ شبيه‌ جزيره‌ كبودان‌ است‌ و گوزن‌ زرد ايراني‌ كه‌ يكي‌ از نادرترين‌ گوزن‌هاي‌ جهان‌ است‌ در آن‌ زندگي‌ مي‌كند.
	جزاير اسپير اين‌ جزيره‌ با 1151 هكتار وسعت‌ در غرب‌ كبودان‌ و در 27 كيلومتري‌ بندر گلمخانه‌ واقع‌ شده‌ است‌. اين‌ جزيره‌ همه‌ ساله‌ پذيراي‌ پرندگاني‌ همچون‌ فلامينگو، پليكان‌ها، كاكايي‌ها و غازهاست‌. امكانات‌ و تأسيسات‌ جزيره‌ محدود به‌ يك‌ اسكله‌ مي‌باشد. جزاير كبودان‌، اشك‌، اسپير، آرزو و جزاير نه‌گانه‌ از امكانات‌ مناسب‌ براي‌ شنا و ورزش‌هاي‌ آبي‌ برخوردار است.
	آب‌های معدنی آب‌های معدنی این استان نیز عبارتند از: ایستی سو؛ در نزدیکی گردنه قوشچی، آب گرم محال باراندوز؛ در نزدیکی قریه هفت آباد ارومیه، آب معدنی کوه زنبیل؛ در کنار دریاچه ارومیه، آب معدنی دریک؛ که بسیار گوارا بوده و در روستای چهریق قرار دارد و آب معدنی کانی گراوان که در روستای کانی گوز در نزدیکی شهرک رَبَط واقع شده است.
	تالاب‌ها مساحت‌ تالاب‌هاي‌ استان‌ را نیز بيش‌ از 700 كيلومتر مربع‌ تخمين‌ مي‌زنند كه‌ برخي‌ از آنها داراي‌ آب‌ شيرين‌ و برخي‌ شور است‌. اين‌ تالاب‌ها زيستگاه‌ مناسبي‌ براي‌ انواع‌ پرندگان‌ به‌ حساب‌ مي‌آيد. تالاب‌هاي‌ استان‌ عبارتند از: تالاب‌هاي‌ شيطان‌، يادگارلو ، جهودآباد، نيزار گرده‌ قيا و حسنلو به‌ وسعت‌ 1480 هكتار در اطراف‌ نقده‌. تالاب‌هاي‌ آق‌ گل‌، عشق‌ آباد، قره‌ بلاغ، ياريم‌ قيه‌ و ساري‌ سو، به‌ وسعت‌ 5966 هكتار در اطراف‌ ماكو. تالاب‌هاي ‌قره‌ گل‌ و يسريل‌آباد نیز به‌ وسعت‌ 460 هكتار در اطراف‌ مياندوآب قرار دارد.     غارهای فرهاد، تخت قارا، كهريز،‌ دانيال در اروميه، غارهای زندان و بابا حسن در نقده، غارغيب آباد، كهل و كرفتو در تكاب، غار بورينگ بزرگ و غار بورينگ كوچک در مهاباد، غار چاه زندان در تكاب، غار فقرقا (مهاباد)، غار راکاد، غار میرداوود (صومای ارومیه)، غارهای زیرزمینی کوه قارنی یاروق (بین سلماس و بخش صومای ارومیه) از جمله غارهای با ارزش گردشگری این منطقه به شمار می آیند که همه آن ها در دل کوه های سر به فلک کشیده جای گرفته اند.   غار قلاتاسیان در فاصله 200 متری شمال غرب روستای قلعه تاسیان از توابع بخش گورک سفلین شهرستان سردشت قرار دارد. آثار موجود در این غار بیانگر حکایت زندگی انسان در این غار در دوره پارت و ساسانی است.   غار علی شیخ در 48 کیلومتری شهرستان خوی قرار دارد. سفال های این غار عموماً مربوط به اوایل دوران اسلامی است.   غار تمتمه در 18 کیلومتری جنوب غربی شهر ارومیه قرار دارد و مستندات به دست آمده از آن، سکونت انسان را در دوره پارینه سنگی در این منطقه تأیید می کند.   غار سهولان در 35 کیلومتری شهر مهاباد قرار دارد و یکی از زیباترین و شگفت انگیز ترین غارهای ایران است. جنگلها و مراتع بر اساس ساختار طبيعی استان آذربایجان غربی، اكوسيستم های ويژه ای از تركيب گياهان در سطوح مختلف پوشش گياهی در اشکوب های مختلف توپوگرافيک به وجود آمده كه مهم ترين آن ها به شكل جنگل ها و مراتع خودنمايی می كنند. جنگل های این استان قسمت هايی از پيرانشهر، بانه و مهاباد را پوشانده است، ولی مناطق وسيع جنگلی بيش تر شامل زمین های كوهستانی سردشت است. درختان جنگلی اين منطقه شامل درختان ميوه ای از قبيل: انگور، پسته وحشی، زالزالک، بادام كوهی و گونه های غير ميوه ای مانند: بلوط، افرا، سرخ دليک و سياه دليک است. جنگلهای استان به دو دسته تقسیم می شود:   جنگل های طبیعی هر چند که قسمتی از مهاباد و پیرانشهر پوشیده از مناطق جنگلی است، ولی مناطق وسیع جنگلی شامل اراضی وسیع کوهستانی سردشت می باشد که مساحت آن را بین 60000 تا 80000 هکتار تخمین می زنند. البته مساحت اراضی جنگلی در گذشته بیشتر از امروز بوده است. درختان جنگلی این منطقه بر دو نوع تقسیم می شوند: درختان میوه ای و درختان غیر میوه ای. از درختان میوه ای؛ انگور، بنه (پسته وحشی)، زالزالک و بادام کوهی را می توان نام برد.   جنگل های مصنوعی کل مساحت جنگل های مصنوعی در استان به 320 هکتار در قطعات متفاوت می رسد که در شهرستان های مهاباد، ماکو، خوی، و بقیه شهر ها به صورت قطعه های کوچک و بزرگ به وجود آمده است. در ارومیه از سال 1348 تاکنون 50 هکتار به نام جنگل های بهنق کاشته شده که غالبا درختان سرو و کاج و اقاقیا و نارون می باشند. به طور کلی در سال های اخیر، جنگل کاری در استان در حال افزایش است.

دریافت كد گالری عكس در وب

	مسجد جامع اروميه اين‌ مسجد كه‌ در وسط‌ بازار قديمي‌ شهر اروميه‌ قرار دارد، بارها مورد مرمت‌ قرار گرفته‌ و شامل‌ آثاري‌ از دوره‌هاي‌ مختلف‌ است‌. شبستان‌ گنبددار قديمي‌ آن‌ به‌ احتمال‌ قريب‌ به‌ يقين‌ به‌ دوره‌ سلجوقيان‌(قرن‌ ششم‌ به‌ بعد) تعلق‌ دارد.
	مسجد سردار اروميه مسجد سردار يا ساعتلو در خيابان‌ امام‌ و در امتداد راسته‌ غلام‌ خان‌ واقع‌ شده‌ است‌. اين ‌مسجد در دوره‌ قاجار ساخته‌ شده‌ است‌. وي‌ در سال‌ 1330 هـ.ق‌ ساعت‌ بزرگي‌ را بالاي‌ ورودي‌ آن‌ نصب‌ كرد و لذا اين‌ مسجد به نام‌ مسجد ساعتلو نيز معروف‌ شد.		مسجد مناره این مسجد بنایی است با مناره ای بلند که در دوره قاجار ساخته شده و در شهر ارومیه قرار دارد.
	مسجد جامع مهاباد به مسجد سرخ نیز معروف است. این مسجد به دستور حاکم مهاباد ساخته شد و در زمان شاه سلیمان صفوی تکمیل شد .		مسجد مطلب خان خوی مسجد مطلب‌ خان‌ خوي‌ در مركز شهر خوي‌ واقع‌ شده‌ است‌. اين‌ مسجد در دوره ‌ايلخاني‌ ساخته‌ شده‌ و پس‌ از ويراني‌ در اوايل‌ دوره‌ قاجار تجديد بنا شده‌ است.
	مسجد جامع بوکان معمار این مسجد مرحوم «علی اصفهانی» است و در بخش مرکزی و قدیمی شهرستان بوکان قرار دارد.		مسجد اعظم اروميه اين‌ مسجد در خيابان‌ عسگر آبادي‌، جنب‌ بازار و ميدان‌ گندم‌ فروشان‌ واقع‌ شده‌ است‌ نام‌ قبلي‌ اين‌ مسجد، بازار باش‌ بود.
	مسجد حمامیان این مسجد در بوکان قرار دارد و معمار آن مرحوم معمار باشی مراغه ای است.		مسجد ملاحسن در خوی واقع است و توسط حاج آقا حسن فرند ملاحسن در دوره قاجاریه ساخته شده است.
	چورس این مسجد در روستای چورس از توابع چی پاره خوی قرار دارد.		مسجد سيد الشهدا خوي مسجد سيد الشهدا خوي در ضلع‌ شمالي‌ خيابان‌ انقلاب‌ واقع‌ شده‌ و از آثار دوره‌ قاجار است.
	مسجد داش آغلیان در شهرستان خوی قرار دارد و سقف این مسجد بدون ستون چوب پوش است.		مسجد شیخ در شهرستان خوی قرار داشته و توسط حسین خان بیات ماکویی و حاج شیخ محمد نمازی خویی ساخته شد.

دریافت كد گالری عكس در وب

موزه اروميه موزه اروميه در خيابان بهشتی اين شهر قرار دارد. اين موزه در سال 1346 ش. بنا شد  و دارای يك سالن بزرگ مخصوص اشيای باستاني و تاريخي دوره‌های مختلف تاريخي و سالني كوچك است كه به موزه مردم‌شناسي اختصاص دارد. ـ بخش ما قبل تاريخ: در اين بخش اشياي مربوط به دوره ما قبل تاريخ كه در حفاري‌هاي تپه‌هاي اسماعيل‌آباد، املش گيلان، حسنلوي نقده، سيلك كاشان، دينوخواه و عمارلو به دست آمده و شامل اشياي سفالي خام، پخته و مفرغي است، در معرض نمايش عموم قرار دارد. بخش تاريخی لرستان: اشيای تاريخی اين بخش كه در منطقه لرستان كشف شده است،  اكثراً مفرغ و برنز و بيشتر وسايل جنگ و آلات فلزی ديگر و اشيای سفالی است و مربوط به هزاره اول ق.م است. بخش تاريخی: اشيای اين بخش شامل اشيای مربوط به قبل از اسلام است. اين اشياء بيشتر سفالين وفلزی است و مربوط به نواحي شوش، ديلمان، خوردين، نوروز محله، ری،  رودبار، گری، رحمت‌آباد، سياهكل، عمارلو و نهاوند است. بخش سكه‌ها: اين بخش شامل سكه‌هايی از دوره‌های قبل از اسلام و حكومت‌های قبل از اسلام در ايران و نيز سكه‌هايی از ادوار اسلامي امويان، عباسيان، آل بويه، سلاجقه، اتابكان، مغول، تيموريان، آل جلاير، آق قويونلو، صفويه و زنديه است.  بخش اسلامي: اكثر اشيای موزه‌ای اروميه متعلق به دوره‌هاي اسلامي و نشان‌دهنده تمدن اسلام و شيوع دين مبين اسلام در اين خطه و تاثير آن در ساخت و پرداخت ظروف و اشيای فلزی است. اشيای اين بخش ظروف بی‌نهايت ظريفی با خطوط كوفی يا آياتی از قرآن مجيد و همچنين سرعلم‌های ايام سوگواري، نوشته‌های كوفی و عربی و آياتی از كتاب مقدس آسمانی اسلامی هستند و از مناطق مختلف كشور جمع‌آوری شده‌اند. بخش مردم‌شناسي: در بخش مردم شناسي موزه اروميه لباس‌ها و وسايل مربوط به قرون گذشته، اشيای مسی، برنجی، شيشه‌ای، پارچه‌ای، سفالين و تخته‌ای و همچنين مجسمه‌هايی از اقوام و عشيره‌های مختلف كشور با لباس‌های محلی به نمايش گذاشته شده است. بخش هنرهای‌ تزيينی: در اين بخش اشيای بسيار جالبی چون خط نوشته‌ها و آياتی از قرآن مجيد به خط نسخ و نستعليق و تابلو و مينياتور و مرقع و قلم‌دان‌هايی از قرون سيزدهم  و چهاردهم  هـ.ق به نمايش گذارده شده است.

موزه تاريخ طبيعی اروميه اين موزه از دو طبقه تشكيل شده است. در طبقه اول آن نمونه‌هايی از پستانداران، زيستگاه‌های مختلف استان و ديگر نقاط كشور به نمايش گذاشته شده است و در طبقه دوم پرندگان تاكسيدرمی‌ شده قرار دارند.

موزه خوی موزه خوی در خيابان شريعتی، در كنار كتابخانه عمومی شهر قرار دارد. اين موزه در سال 1348 ش تأسيس شد و شامل واحد اداری با دو سالن نمايش است. اين موزه آثاری متعلق به ادوار پيش از تاريخ، دوره تاريخی و اشيايی مربوط به هنرهای ملی و تزيينی را  به نمايش مي‌گذارد. همچنين برخي از اشيای اين موزه از موزه ايران باستان به اين موزه آورده شده است. بخش ديگر اين موزه تحت عنوان مكشوفه است و شامل اشيايی است كه به هنگام عبور قاچاق از مرز بازرگان ضبط شده‌اند.

موزه نقده تپه باستانی حسنلو  يكی از مراكز تمدني مهم ايران در هزاره‌های نخستين ق.م به شمار مي‌رود. امروزه كمتر موزه‌ای در ايران است كه اشيايی از اين تپه را در خود به يادگار نداشته باشد. از اين رو موزه نقده در سال 1378 ش. در داخل شهر نقده افتتاح شد. اين موزه آثار تاريخی و باستانی تپه حسنلو را در بر مي‌گيرد.

موزه مياندوآب اين موزه در سال 1347 ش تأسيس شد و  داراي هشت بخش است؛ آثار برنزی و مفرغی مربوط به دوره پيش از تاريخ، آثار سفال و مفرغ مربوط به دوره اسلامي، انواع سكه‌ها، آثار مفرغ و برنز و سفال‌های مربوط به لرستان، آثار هنرهای تزيينی، آثار مربوط به هنرهای ملی، آثار مردم‌شناسی، آثار مرمر، سفال، شيشه ، عقيق، سنگ لاجورد و مفرغ.

كاخ موزه ماكو كاخ موزه ماكو در دو كيلومتری جاده ماكو ـ بازرگان و در روستای «باغچه‌جوق» قرار دارد. در جوار اين روستا و بر دامنه كوه مرتفعی در داخل باغ نسبتاً بزرگی، ساختمان مجلل و تاريخي قصر سردار ماكو، از آثار باارزش  و منحصر به فرد شمال غرب كشور، قرار دارد.

موزه ديگری به نام موزه رشكان در كنار درياچه اروميه با گونه‌های جانوری از نقاط ديدنی ديگر شهر اروميه است.

دریافت كد گالری عكس در وب

نژاد با توجه به مطالعات باستان‌شناسي و تاريخ، سابقه سكونت در اين نقطه از ايران زمين به هزاره‌ نهم ق.م باز مي‌گردد. در هزاره‌هاي دوم و سوم ق.م حكومت‌هايي در اين سرزمين شكل گرفت كه هنوز آثاري از آن‌ها در تپه‌هاي باستاني وجود دارد. بعدها با ورود اقوام آريايي و اختلاط آن‌ها، اين نژادها در هم آميختند. پس از اسلام نيز اقوام ديگري از جمله تركان و مغولان در اين سرزمين سكني گزيدند و با مردمان آن درآميختند.

مذهب بيشتر مردم آذربايجان غربي مسلمان و شيعه اثني‌عشري هستند. مذهب تشيع در اروميه و شهرهاي شمالي اين استان و تسنن در نواحي جنوبي آن متداول است. همچنين ساير اقليت‌هاي مذهبي از جمله ارامنه و آسوريان نيز از پيش از اسلام در اين منطقه زندگي مي‌كنند. درحال حاضر عده‌اي از برادران و خواهران كليمي مذهب نيز در آذربايجان غربي ساكن هستند.

دریافت كد گالری عكس در وب

در آذربایجان غربی زبان های ترکی و آذری و کردی، زبان های اصلی را تشکیل می دهند و اقلیتها به زبان های آشوری و ارمنی و کلیمی تکلم می نمایند.  زبان ترکی آذری ریشه این زبان مربوط به مادهاست که در اثر گذشت زمان تحت تاثیر زبان های فارسی، عربی و ترکی قرار گرفته است. زبان مادی که از ریشه زبانهای هند و اروپایی بوده است، پیش از اسلام تغییر چندانی نیافته بود، ولی تکامل و تحول پیدا کرده بود،  پس از ظهور اسلام تحت تأثیر زبان عربی و فارسی قرار گرفته است. از اوایل قرن سوم هجری، کم کم پای امرای ترک آسیای مرکزی به آذربایجان باز شده و از قرن پنجم هجری هجوم و مهاجرت تیره های مختلف ترک به این سامان آغاز گردید. در نتیجه اختلاط زبان ترکی آسیای مرکزی با فارسی آذری، زبان ترکی آذری پدید آمده است. کسانی هم بودند ریشه زبان آذری باستانی را فارسی و هند و اروپایی نمی دانند، مانند خطیب تبریزی، ناصر خسرو، حکیم نظامی، یاقوت حموی و مسعودی.  زبان کردی 1000 سال پیش از میلاد مسیح، آریایی ها به زبان اوستایی تکلم می کرده اند که پدر تمام زبان های مادی، پارسی و هندی بوده است، زبان کردی هم از ریشه های زبان اوستایی است.

دریافت كد گالری عكس در وب

نام آذربایجان که امروزه بر این سرزمین داده شده است، دارای یک پیش زمینه غنی و با اصالت می باشد. مورد توافق اکثر پژوهشگران معتبر جهان است که این نام برگرفته از نام یک فرماندار (ساتراپ، خشثرپات) مادی تبار به دوران شاهنشاهی ایران هخامنشی است. نام این فرماندار را مورخان یونانی به صورت "آترپاتس" گزارش داده‌اند. سلسله حکومت های ماد زروانگرا (انشعابی از آیین زرتشتی)، هخامنشیان و ساسانیان و نیز وجود آتشکده‌ بزرگ آذرگشنسپ، همگی دلالت بر این مساله می‌کنند که منطقه‌ آذرپادگان یک سرزمین مقدس آریایی-زرتشتی بوده است. وجود منطقه مسکونی و کهن "تپه‌ حسن‌لو" با پیشینه 3200 پ.م، و یا یافتن خانه‌هایی از عصر نوسنگی (هزاره 6 تا 4 پ.م)، همگی مصداق وجود انسان بکرنشین و شهری‌گرا (متمدن) در این منطقه است. اگر بخواهیم به شکل و خصلت واقعی این سرزمین برخورد کنیم، (چنانکه پس از کیانیان این مورد بحث گردد)، عظمت واقعی خطه‌ی آذربایجان با حکومت "مادها" آغاز می‌شود. اسناد ثبت شده توسط هرودوت حاکی از آن است که منطقه‌ آذرپادگان در حد فاصل فرمانروایی "فرورتیش" (سده هفتم پیش از میلاد) تا زمامداری "آشتاهاک" (سده ششم پیش از میلاد) زیر پادشاهی و نیز اسکان مردمان ماد قرار داشت. سپس حکومت پارسیان هخامنشی و در پی آن پارتیان و ساسانیان بر سر کار می‌آیند که در تمامی آن‌ها این سرزمین جایگاه نشیمن مردمان ایرانی تبار است. تا اینجا مشاهده شد که به جز گروه های ماد، پارت و پارس و همچنین اورارتویی، کیمری و سکایی، گروه دیگری در منطقه مورد بحث حضور نداشته است. اما به دنبال فروپاشی شاهنشاهی با شکوه ساسانی به‌دست اعراب، پس از هزار و دویست سال دروازه‌های قفقاز و نیز مناطق خاوری و شمال خاوری ایران به‌دست تیره‌های زردپوست باز شد. تیره‌هایی که مدت‌ها مغلوب دو ارتش ایرانیان پارتی و ساسانی شده بودند، (نظیر شکست ارتش چین از مرزبانان اشکانی و شکست های پیاپی هون‌ها و هپتال‌ها از ارتش ساسانی) به‌راحتی توانستند از این منطقه وارد سرزمین های فلات ایران و به دنبال آن آسیای باختری شوند. در حد فاصل سده های 9 تا 11 میلادی، گروه‌های "هون"، "خزر"، "بلغار"، "سابیر" و "ترک" توانستند از دروازه‌های آسیای میانه و قفقاز وارد ایران گردند. هر چند که در آثار مورخینی چون طبری، اشاراتی مبنی بر یورش ترکان در سده های چهارم و پنجم میلادی به منطقه آذرپادگان وجود دارد، ولی در برابر، اسناد دیگری نیز موجود است که همگی دال بر مقاومت و قلع و قمع مهاجمین شمال توسط سواره نظام ساسانی می‌باشند. چنان که می‌دانیم "ابن ندیم" در کتاب الفهرست خود، تبار مردمان آذرپادگان را مادی دانسته و "استرابو" و دیگر مورخان نظیر "مقدسی"، "مسعودی"، "یعقوبی"، "تبری" و "خوارزمی" زبان مردمان مذکور را تا آن زمان پارسی و پهلوی (و بنابراین نه ترکی) ثبت کرده اند.

دریافت كد گالری عكس در وب

استان آذربایجان غربی به علت قرار گرفتن در عرض جغرافیایی نسبتا بالا و وجود کوههای بلند در آن، استانی سردسیر است. دمای هوای این استان در تابستان معمولا از 40 درجه سانتی گراد تجاوز نمی کند و در زمستان گاهی به 30- درجه نیز می رسد آب و هوای این استان در زمستان بسیار سرد وبارش برف سنگین است. شهرستان سردشت در جنوب استان آذربایجان غربی (با بیش از 900 میلی متر بارش سالیانه) و شهرستان خوی در شمال این استان (با حدود 240 میلی لیتر) به ترتیب بیشترین و کمترین میزان بارش سالیانه را دارند. وجود چشمه های آب معدنی و بارندگی زیاد، از دیگر ویژگی های آب و هوایی این منطقه است.

این استان يكي از مناطق كوهستاني كشور است و توپوگرافي متنوع و گسترده‌اي دارد. بر اساس ساختار طبيعي استان، اكوسيستم‌هاي ويژه‌اي از تركيب گياهان در سطوح مختلف پوشش گياهي در اشكورهاي مختلف توپوگرافي به وجود آمده است كه اهم آن‌ها به شكل جنگل‌ها و مراتع خودنمايي ميكنند. اين استان عمدتاً تحت تاثير جريان هواي مرطوب اقيانوس اطلس و درياي مديترانه است، ولي در برخي از ماه‌هاي زمستان، توده هواي سردي از اطراف شمال، هواي مديترانه‌اي آن را متاثر كرده و موجب كاهش قابل توجه دما مي‌شود.

دریافت كد گالری عكس در وب

		استان آذربايجان غربي با احتساب درياچه اروميه حدود 43660 كيلومتر مربع مساحت دارد. اين استان كه در شمال غرب ايران واقع شده 2/65 درصد از مساحت كل كشور را تشكيل مي‌دهد. استان آذربايجان غربي از طرف شمال و شمال شرق با جمهوري آذربايجان و ارمنستان، از غرب با كشورهاي تركيه و عراق، از جنوب با استان كردستان و از شرق با استان آذربايجان شرقي و زنجان همسايه است. بر اساس آخرين آمار تقسيمات كشوري اين استان داراي 12 شهرستان، 28بخش، 14 شهر، 103 دهستان و 3227 آبادي داراي سكنه مي‌باشد و مركز آن شهر تاريخي اروميه است. شهرستان‌های این استان شامل ارومیه، اشنویه، بوکان، پیرانشهر، تکاب، خوی، سردشت، سلماس، ماکو، مهاباد، میاندوآب، نقده، چالدران و شاهین‌دژ می باشد.
		شهرستان اروميه شهرستان اروميه در ناحيه مركزي استان با جمعيت 871204 نفر، به مركزيت شهر اروميه، مركزاستان آذربايجان غربي مي باشد كه قدمت آن به 2000 سال ق.م مي رسد. اين شهر در جلگه وسيع و سرسبزي واقع شده كه انواع درختان كهنسال، باغ هاي انگور، سيب، مزارع زيبا و چمنزار هاي سبز و خرم و بوستانهاي باصفا آن را در بر گرفته اند. به عقيده بعضي از مورخان، اروميه محل تولد زرتشت پيغمبر بوده است.
		شهرستان تكاب شهرستان تكاب در ناحيه جنوب شرقي استان با جمعيت 82274 نفر، به مركزيت شهر تكاب و در فاصله 307 كيلومتري از مركز استان قرار دارد.

دریافت كد گالری عكس در وب

استان اردبیل در شمال غرب ایران، با مساحت ۱۸ هزار کیلومتر مربع، به طور تقریبی ۱/۰۹ درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است. این استان از شمال به جمهوری آذربایجان، از غرب به استان آذربایجان شرقی، از شرق به استان گیلان و کوههای تالش و از جنوب به استان زنجان به صورت كشيده و طولي در جهت شمال – جنوب محدود شده‌است. استان اردبیل به پیشنهاد دولت و تصویب مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۲ از استان آذربایجان شرقی جدا شد و به عنوان استانی مستقل، مشتمل بر شش شهرستان اردبیل، بیله سوار، پارس آباد، خلخال، گرمی و مشگین شهر در تقسیمات کشوری جای گرفت  در پی این تقسیمات ، شهرستان تاریخی اردبیل ، به عنوان مرکز استان انتخاب شد.

 «توده آتشفشاني سبلان» را می توان اصلي ترين شاخص جغرافيايي استان اردبیل دانست كه با بستري كوهستاني در مركز استان واقع شده است. اين توده آتشفشانی که جزو آتشفشان های خاموش کشور نیز به شمار می آید، با ارتفاع ۴,۸۱۱ متر در قسمت غربي استان و در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشگین شهر قرار گرفته است. ارتفاع بلندترین قله این کوه سلطان ساوالان نام دارد که ۴۸۰۰ متر از سطح دریا قرار گرفته است .
شرایط آب و هوایی استان اردبیل بیشتر تحت تاثیر ارتفاعات کوهستانی سبلان، تالش و بزغوش است.
وجود رشته کوه سبلان در غرب و رشته کوه های تالش و باغرو در شرق استان، نقش بسزایی در اعتدال آب و هوای این منطقه دارد. آب و هوای استان اردبیل در فصول مختلف سال، تحت تأثیر سه جریان آب و هوایی با ویژگی های متفاوت اقلیمی قرار دارد. اولین جریان، «جریان مدیترانه ای با ماهیت معتدل و دریایی» است که در پی فرایند از دست دادن بیشتر بخارهای خود در کوهستان های ترکیه، زاگرس و آذربایجان غربی، استان اردبیل را از غرب تحت تأثیر قرار می دهد. جریان دوم، «جریان هوای سیبری آسیایی مرکزی» است که با ماهیتی خشک و سرد از سمت شمال و شمال شرق کشور وارد و پس از عبور از دریای خزر و جذب بخار آن، استان را تحت تأثیر قرار می دهد. سومین جریان هوایی، «جریان هوای اطلس شمالی یا اسکاندیناوی» است که دارای ماهیتی سرد است. ورود این جریان از شمال و شمال غرب، برای استان، سرمای شدید و بارش برف سنگین را به همراه دارد.

پیشینه تاریخی

مدارک بدست آمده محدود از منطقه استان اردبیل نشان از مسکونی بودن این منطقه، دست کم از هزاره ششم قبل از میلاد است کاوش های مقدماتی در برخی از نواحی اردبیل به ویژه در قسمت های شمالی و شرقی آن نشان می دهد که این سرزمین از کانون های مهم فرهنگ «مگالی تیک یا سنگ افراشتی» بوده که به احتمال قوی ماهیت قومی مردم  «مگالی تیک شرق» آذربایجان که تحت تاثیر ماهیت قومی  کاسی ها،  هوری ها، بوده است. آثار بدست آمده در محوطه باستانی «شهر یری»، واقع در ۳۱ کیلومتری شرق مشگین شهر در استان اردبیل گویای تمدن هشت هزار ساله این محوطه است. تصاویر هیکل های سنگی به دست آمده در این منطقه با تصاویر هیکل ها و سرهای آدمیانی که بر روی اجاق های نعل اسبی ایغدیر یا ایگدیر در شمال شرقی ترکیه در نزدیکی مرز ایران و ارمنستان نقش بسته شباهت تام دارد.
کشف آثاری چون شمشیرهای مسی، خنجرهای مختلف، تیر و سرنیزه، حلقه برای گرفتن زه کمان و تیردان مسی در استان اردبیل که ترکیبی ساده تر از ترکیب اشیای مفرغی بدست آمده از لرستان دارد فرض حیات در دوره مفرغ را نه تنها به اثبات می رساند.
به‌ روايت‌ اوستا، زردشت‌، پيامبر ايراني‌ دركنار رود «دائي‌يتا» كه‌ امروزه‌ ارس‌ ناميده‌ مي‌شود به‌ دنيا آمده‌ و كتاب‌ خود را در كوهستان‌ سبلان‌ تحرير كرده‌ وبراي‌ ترويج‌ دين‌ خود به‌ شهر اردبيل‌ روي‌ آورده‌ است.
با این وجود، آنچه مسلم است این است که تاريخ‌ استان‌ اردبيل‌ با تاريخ‌ سرزمين‌ آذربايجان‌ در آميخته‌ است.

اقوام و زبان
 

با استناد به مدارک بدست آمده، در اواخر «دوره مفرغ» یعنی هزاره چهارم قبل از میلاد، دو مهاجرت تاریخی توسط  اقوام کاسی ها و  اقوام هوری یا هیتی ها از کرانه غربی دریای خزر و دره ارس به حوالی روسیه، فلسطین و کوه های زاگرس صورت گرفته است. در این مهاجرت به احتمال قوی، اقوام هوری یا هیتی که آنها را به «اقوام مگالی تیک» نیز نسبت می دهند، پس از ورود به کرانه های غربی دریای خزر و دره ارس ، اردبیل را به عنوان خاستگاه اصلی ، محل زندگی خود انتخاب کردند . باید به این نکته نیز توجه کرد که از لحاظ نام شناسی «حور» یا «هیر» در اردبیل و هوراند در ۴۸ کیلومتری شمال اهر با نام «قوم هوری» در ارتباط است. ولی با آمدن آریایی ها هرچند زبان های باستانی دارای یک ریشه بودند ولی به سه شکل پارسی قدیم، اوستایی و پهلوی تقسیم شدند.
اما چنانچه در قسمت های قبل نیز اشاره شد؛ با سقوط سامانیان و ورود اقوام ترک زبان در دوره سلجوقیان و غزنویان، زبان ترک در این منطقه رواج پیدا کرد و تا به امروز نیز مردم این منطقه به زبان ترکی تکلم می نمایند.
البته باید این نکته را افزود که درکنار زبان ترکی، زبان تالشی نیز در برخی از شهرستان چون نمین و بخش عنبران و زبان تاتی در روستاهای بخش شاهرود شهرستان خلخال در شرق استان تکلم می‌شود.

 موقعیت اقتصادی و اجتماعی 

استان اردبیل به دلیل داشتن ظرفیت های طبیعی ییلاق های دامنه سبلان و دشت های وسیع اردبیل، مغان و مشکین شهر، یکی از قطب های مستعد کشاورزی و دامپروری در کشور به شمار می آید. بخشی از تولیدات کشاورزی این استان، چون گندم، جو، سیب زمینی، پیاز، بذر چغندر قند، حبوبات، دانه های روغنی ذرت، انواع میوه جات مثل سیب، گلابی، آلبالو، زردآلو، هلو و همچنین در بخش دام و طیور، تولید پروتئین، پرورش ماهی، زنبور داری و تولید عسل نه تنها در داخل کشور به مصرف می رسد بلکه بخشی از آن جزو اقلام صادراتی کشور نیز محسوب می شود.
در کنار فعالیت های کشاورزی باید به فعالیت صنعتی این استان نیز اشاره کرد. در حال حاضر استان اردبیل دارای ۸ شهرک صنعتی، کارخانه های بزرگ نساجی، سیمان، ذوب آهن و کشت و صنعت می‌باشد. کارخانه های چرم مغان، کارخانه شیمیایی آراز، کارخانه کبریت سازی مشگین شهر، کارخانه سیمان، کشتارگاه صنعتی آرتا، ویل تایر، نئوپان خلخال، شیرخشک مغان، کارخانه های لبنیاتی و پنیرسازی، موکت بافی و غیره را هم باید به فعالیت های صنعتی استان افزود.
صرف نظر از فعالیت های کشاورزی، دامپروری و صنعتی، استان اردبیل در بخش صنایع دستی فعالیت های قابل توجهی دارد. بافت گلیم، جاجیم، شال، زیرانداز، قالیچه قوبای خلخال، قالی بافی، قلاب بافی، مفرش، خورجین و نیز معرق کاری، منبت و خراطی، مصنوعات چرمی و ورنی که بیشتر توسط عشایر شاهسون دشت مغان انجام می شود، مهمترین صنایع دستی منطقه را تشکیل می دهند.

 سوغات 

بخش شیرینی  و کشاورزی : حلوای سیاه، آب نبات، شیرینی های محلی، انواع نان های روغنی چون نزبک، تل تل، چای چورگی،  تخمه آفتابگردان.

بخش دامپروری : سرشیر، عسل، کره.

بخش صنایع دستی : انواع فرش، شال، ورنی، گلیم، جاجیم، اشیا سفالی، چوبی، فلزی، جوراب های پشمی، قلاب بافی، پشتی بافی، خورجین بافی.

 جاذبه های گردشگری

اردبیل : آبشار آق بلاغ، آبشار سردابه، آبشار گورگور آلوارس، آب های واقع در سرعین، تالاب گنج گاه، تالاب نوشار، تالاب شورگل ، تالاب قره سو، پیست اسکی الوارس، دریاچه شورابیل، دریاچه نئور، جنگل فندق لو

بیله سوار :درخت چنار مشهور به پیر بابا، شکارگاه های دشت مغان

پارس آباد : دریاچه پارس آباد، شکارگاه های مغان،

خلخال : آبشار نره گر، آبگرم میانسرای آب گرم گرمخانه، تفرجگاه اندبیل، روستای برندق، روستای نمهیل، روستای کزج، شکارگاههای هشتجین، غار جلال آباد، غار هفت خانه یا غار یدی داملار، غار ازناو، منطقه ازناو شهرستان کیوی یا کوثر : آب گرم کوثر، شکارگاه های کوثر، غار یخگان

گرمی : دریاچه گیلارلو، غار و یخچال های روستای انی سفلی

مشگین شهر : آبشار گورگور ملک سویی، آبشار شلاله، آبشارهای شیروان دره سی، آبشار منطقه سامانلی،  استخر طبیعی طاووس گولی، استخر طبیعی قارا گول، استخر طبیعی جیران گولی، پارک جنگلی خیاو چای، دریاچه آت گولی، دریاچه کوه سبلان،  زیستگاه حیات وحش شیروان دره سی، زیستگاه حیات وحش زیناب دره سی یا سروان دره سی، زیستگاه حیات وحش هوشنگ میدانی،جنگل دره انار، جنگل محمد علی بیگ، جنگل دمیرچی کندی، جنگل تقی گولی، چشمه آب گرم قینرجه، چشمه آب گرم شابیل، چشمه آب گرم قوتورسویی، چشمه آب گرم ایلاندو، چشمه آب گرم دودو، چشمه آب گرم ملک سوئی، چشمه آب گرم موئیل، چشمه آب گرم ترش سویی، چشمه آب انزان،  چشمه آب معدنی مازافا، طبیعت منطقه کپز، طبیعت منطقه قشلاق تنگ، طبیعت منطقه حتم میشه سی، منطقه ییلاقی کوه سبلان، منطقه شکار ممنوع گندیمن 

نمین : آب گرم گرماچشمه، آب گرم یئل سوئی، پیست اسکی روی چمن در درمان دره، جنگل آلادیزگه، گردنه حیران

نیر : آب گرم قینرجه، آبگرم برجلو، آب گرم سقزچی، آب گرم دیپ سیز گل، چشمه سارهای بولاغلار، کوه بوینی یوغون

جاذبه های تاریخی

اردبیل : امام زاده صالح، امام زاده حلیمه خاتون، بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، بقعه شیخ جبراییل، بته آتشگاه، برج شاطر، بیمارستان فاطمی - شیرخورشید سابق، پل سه چشمه، پل سامیان، پل کلخوران، پل الماس، پل گیلانده، پل نادری، تالار حکمت، حمام یعقوبیه، حمام زینال، حمام پیر، سنگ نبشه ساسانی، مسجد میرزا علی اکبر، مسجد جمعه، مجموعه بازار اردبیل، محوطه باستانی کنزق، مجموعه موزه بقعه شیخ صفی، موزه تاریخ طبیعی، موزه مردم شناسی، موزه صنایع دستی، موزه مفاخر دینی، موزه مفاخر.

بیله سوار : بازار مرزی بیله سوار، قیز قلعه سی، مدرسه امام خمینی، محموطه باستانی پتلقان

پارس آباد : پل خدا آفرین، تپه نادری، قلعه اولتان، کانال های انتقال آب

خلخال : امامزاده عبداله کلور، حمام نصر، مقبره شیخ محمد قریشی، موزه باستان شناسی خلخال.

شهرستان کیوی یا کوثر : امام زاده سنج روپیر، پل تاریخی فیروزآباد، سنگ رستم، حمام سنگی، پل پردلیس یا پردلیث، مسجد جان آقا

گرمی : امام زاده یا اجاق برزند، امام زاده یا اجاق آلازار، امام زاده یا اجاق انی سفلی، تپه باستانی خرمن، آقا علی تپه سی، اسلام تپه سی، شیخ لر شاه تپه سی، تپه مطلب، هاچا تپه سی، قبرستان گوور، قیز قلعه سی، قلعه یئل سویی

مشگین شهر : امام زاده فخرآباد، دروازه سنگی شهریری، سنگ بالا خانه قره باغلار، سنگ نبشته ساسانی، سنگ افراشته های احمد آباد، قلعه قهقهه، قلعه کهنه یا کهنه قلعه سی، قلعه اُنار، قلعه دیو یا دیو قلعه سی، قلعه ارشق، غار تاریخی داشکسن، غارهای لاهرود، غارهای باستانی قارا کوهیل شهریری، غار باستانی بلوس، غار باستانی آغزا کوهیل، غار ولزیر، غار چونبر کوهیلی، غار قاخورد دره سی، غار امام کوهیلی، محوطه تاریخی شهریری یا پیرازمیان، محوطه باستانی قاینارجا مازافا، محوطه باستانی ایلانلی داغ، محوطه باستانی قره درویش، منطقه باستانی کول انبار، محوطه باستانی گبکلو، منطقه تاریخی خارابا مشیران، موزه مردم شناسی و تاریخی، نقوش صخره ای گیللر محمد حسن

نمین : آرامگاه بابا روشن، بنای صارم السلطنه، بقعه شیخ بدرالدین، تخته سنگ قورد داشی، پل سفید سولا

• نیر : امام زاده کورائیم، پل قرمز یا قرمیزی کورپی، دژ و پناهگاه زیرزمینی گلستان، دهکده سبلان، کاروانسرای شاه عباسی، مقبره شیخ عبداله کورائیمی، مقبرۀ سیدمیری

دریافت كد گالری عكس در وب

دریافت كد گالری عكس در وب

اقوام و زبان

محققان حوزه آذربایجان براین باورند که آذربایجان در آغاز محل سکونت انسان هاي اوليه و خاستگاه اقوام و قبایل ترک زبانی بوده که شروع اقامتشان در تاریکی هزاره ها مانده و جزو ساکنان بومی این سرزمین بشمار می آمدند. آنان معتقدند که این سرزمین همچنین گذرگاه و محل سكونت طوايف ترك زبان كوچ نشين و اقوام مختلفی از مادها، آشوریان، ساسانیان و غیره بوده که در ادوار مختلف به این منطقه آمده و در آن ساکن شده اند.
به عقیده این محققان، زبان ترکی آذربایجانی، شاخه ای از ترکی اوغوزاز گروه زبان‌های ترک‌ تبار آلتاییبود که خاستگاه اصلی آنان استپ‌های جنوب سیبری بوده و گویندگان آن را ترک تباران تشکیل می‌دادند همچنین آنان اظهار می دارند؛ زبان ترکی آذربایجانی یکباره به وجود نیامده بلکه در طول قرنها، از اختلاط و آمیزش لهجه های اقوام مختلف، به ویژه اوغوز و قبچاق تشکیل شده و به شکل زبان واحد مردم آذربایجان درآمده است. باید بر این مطلب افزود که در تشکیل این زبان، غیر از لهجه های ترکی مثل اوغوز، قبچاق، ترکی شرقی، تا حدودی زبان مغولی و زبان تاتی یا بومی نیز دخالت داشته است.
اما در مورد تشکیل زبان ترکی آذربایجان به صورت زبان واحد عموم مردم آذربایجان باید گفت؛ بین دانشمندان این حوزه اختلاف نظر وجود دارد. به نظر اغلب مولفین غرب این زبان بعد از آمدن ترکان سلجوقی یعنی از قرن ۱۱ میلادی، زبان اکثریت مردم را تشکیل داده و پس از استیلای مغول و مهاجرتهای تازه ترکان در زمان ایلخانیان در قرن ۱۲ میلادی به شکل زبان عامه مردم این مرز و بوم درآمده است. اما در مقابل؛ که به نظر مولفین شرقی، بین قرنهای ۱۰ــ ۷میلادی این زبان، شکل زبان عمومی واحد را پیدا کرده و از آن پس هم به سیر تکاملی خود ادامه داده است. در این میان آنچه مسلم است، این است که تاریخ زبان ترکی در آذربایجان با تاریخ مهاجرت اقوام ترک به این منطقه ارتباط مستقیم دارد.

موقعیت اقتصادی و اجتماعی

آذربایجان شرقی به جهت استقرار و تمرکز صنایع بزرگ و کارخانه های مادر، جزو مهمترین قطب‌ صنعتی كشور به شمار می آید. وجود كارخانه‌‌های بزرگ صنعتی و تولیدی چون: پمپ ایران، لیفتراك‌سازی‌، موتوژن، هاكسیران دیزل، لیلاند دیزل ایران، بلبرینگ‌سازی،‌ پیستون‌سازی، درمن دیزل، دیزل ایدم، ترموپلاس، تخته فشاری و نئوپان، كارخانه گچ، شركت سیمان صوفیان، كبریت‌سازی ممتاز، چرم‌سازی، حوله‌بافی لاله یابرق لامع، نختاب فروزان، بافندگی لایكو، تریكو سهند، نساجی تبریز، ریسندگی پشمینه، پالاز موكت و همچنین وجود نیروگاه حرارتی تبریز، کارخانه پتروشیمی و پالایشگاه تبریز، باعث تبدیل این استان و به ویژه شهر تبریز، به بزرگترین قطب صنعتی کشور شده است. پالایشگاه تبریز به عنوان مرکز تصفیه نفت انتقالی از اهواز برای مصرف داخلی در استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، كردستان، همدان و زنجان شناخته می شود .
به علاوه این استان، مرکز هنر و صنایع دستی چون؛ گلیم و جاجیم، پارچه‌های پشمی و ابریشمی، سوزن‌دوزی، حوله و پتوبافی، تولید پارچه‌ های حریر و شال، سبدبافی، كفش‌دوزی، چرم و ورنی، نقره‌سازی، جواهرآلات، سفال و سرامیك است. از مهم ترین صنایع دستی این منطقه که جزو مهم ترین صادرات کشور نیز به حساب می آید صنعت قالی‌بافی است.
صرف‌نظر از صنایع بزرگ و صنایع كارگاهی و دستی كه در حیات اقتصادی و اجتماعی استان نقش مهمی بر عهده دارند، نباید وجود معادن شن و ماسه، سنگ‌های ساختمانی و تزیینی،‌ نمك، خاك نسوز، پوكه، كائولن، ذغال‌سنگ، دیاتومیت و پولیت در این منطقه را نادیده گرفت.

سوغات

آجیل، انواع خشکبار نظیر برگه هلو، برگه زردآلو، آلو خشک، شیرینی های مختلف چون اریس، قرابیه، نوقا و لوز، همچنین فرش، گلیم، جاجیم، ورنی، کیف و کفش چرم از جمله سوغاتی های مهم این استان به شمار می آید.
از دیگر محصولات می توان به تسبیح نقره کوبی شده، پارچه های ابریشمی چاپ کلاقه ای، ظروف نقره، ظروف سفالی، معرق کاشی و غیره اشاره کرد.

جاذبه های طبیعی - گردشگری 

اهر :  جنگل طبیعی انداب یا پارک جنگلی فندقلو ، جنگل طبیعی تنباکولو، چشمه آب معدنی گازدار عربشاه، چشمه آب معدنی مشک عنبر، چشمه آب معدنی دره آبش احمد، چشمه آب معدنی آبریس، چشمه آغ بلاغ، چشمه دوغو گلی یا همان نه چشمه، حاشیه رودخانه ارس، طبیعت دشت اهر، کوه قره داغ یا ارسباران

بستان آباد : تالاب و دریاچه قوری گل، دره سعیدآباد، چشمه آب گرم معدنی بستان آباد ، غار اسکندر، غار آق بلاغ، کوه های بزغوش.

بناب : تالاب بین المللی قره قشلاق گولی یا چشمه قشلاق سیاه، دره های توران دره سی، قراچوبوق دره سی، غار قویونلار، غار چاخماخلار، طبیعت روستاهای بناب، منطقه قره قشون یا سیاه لشگر.

تبریز : تلخه رود یا آجی چای، مهران رود یا قوری چای.

جلفا : آبشار آسیاب خرابه، چشمه آب گرم اله حق، چشمه آب معدنی اسب فروشان، چشمه آب معدنی اردها، چشمه آب معدنی ساری قیه، چشمه آب رس، جنگل کیامکی، دامنه های کیامکی داغی، دامنه کوه کنتال سراب، دامنه های ساوالان یا همان سبلان، دامنه های بزگوش، طبیعت دره ماهاران،  طبیعت ییلاق قره چی.

سراب : دامنه های ساوالان یا همان سبلان، دامنه های بزگوش، چشمه آب گرم اله حق، چشمه آب معدنی اسب فروشان، چشمه آب معدنی اردها، چشمه آب معدنی ساری قیه، چشمه آب رس.

شبستر : آبشار عیش آباد، آبشار سرکند دیزج، چشمه صوفیان.

کلیبر : دره پیغام، چشمه آب گرم قلعه کندی، چشمه آب گرم یل سویی، چشمه آب معدنی بالاسا.

مراغه : دریاچه علویان،  چشمه آب معدنی ورجوی، چشمه آب معدنی های دره گشایش، چشمه شورسویی یا آب شور، چشمه ساری سو یا آب زرد، قره پالچیق یا سیاه گِل، ایستی بلاغ یا چشمه گرم مرند، چشمه باش کهریز، غار کبوتر یا هامپوئیل، غار های رصدخانه، طبیعت گردنه پیام،  قنات بزرگ و معروف بَی گوزی یا چشمه داماد.

میانه : حاشیه رودخانه قرانقو چای، حاشیه رودخانه آی دوغموش، حاشیه رودخانه قزل اوزن، حاشیه رودخانه گرمه چای یا گرم رود.

هشترود : دامنه کوه سهند، حاشیه رود قرانقو ، حاشیه رود آی دوغموش، حاشیه رود آجی چای، حاشیه رود قلعه چای، حاشیه رود قوری چای، حاشیه رود آجیرلود، حاشیه رود لیلان چای،  چشمه پیرسقا.

هریس : آبشار اسماعیل کندی، آبشار بلند دربند گوراوان، آبشار شیرلان، چشمه آبگرم سوقالخان، کوه قوشا داغ، کوه ساپلاغ، طبیعت روستای شیران، طبیعت روستای مینق.

جاذبه های تاریخی

اهر : بازار سرپوشیده اهر، بقعه شیخ شهاب الدین اهری، تپه اژدهاداشی، تپه امام چای، حمام کردشت، خانه دکتر قاسم اهری، سد ستارخان اهر، سنگ نبشته سقندل، سنگ نبشته شیشه، قلعه آوارسین، قلعه پشتوی هوراند، قلعه جوشون، قلعه قهقهه، قلعه پشتاب، کاروانسرای شاه عباسی، محوطه تاریخی قوبول دره سی، مسجد جامع اهر، موزه شیخ شهاب الدین اهری.

بستان آباد : تپه  قدیمی دیرمان تپه سی یا طاحونه، تپه قدیمی نادر تپه سی، گورستان روستای دیزناب، گورستان روستای امین آباد، عمارت نایب السلطنه، قزل کوشک.

بناب :  پل پنج چشم یا بش گوزلی کورپو، پل پنج چشمه، حصار تدافعی شهربناب، حمام تاریخی مهرآباد، حمام تاریخی حاج فتح اله، خانه تاریخی شیخ قاضی سیف العلما، خانه تاریخی حاج علی بزاز، خانه تاریخی خسروشاهی، خانه تاریخی نیک پی، خانه باغ های بناب، قیزلار قلعه سی، قبرستان تاریخی زوارق، مسجد میدان بناب، مسجد مسجد جامع مهرآبد، مسجد اسماعیل بیگ، گوی مسجید، مسجد زرگرلر، مسجد قرمز، مکان های تفریحی خانیم باغی و پارک ملی، معماری صخره ای صور، موزه مردم شناسی بناب.

تبریز : ارگ علیشاه، بازار تاریخی، بقعه صاحب الامر، تفرجگاه ائل گلی، خرابه های مقبره دوازده گوشه غازان پسر ارغوان،  خانه مشروطیت یا همان موزه مشروطیت، عمارت شهرداری، مسجد کبود، مسجد شاه طهماسب صفوی معروف به مسجد صاحب الامر، مقبره الشعرا، موزه آذربایجان، موزه شهر و شهرداری، موزه استاد شهریار، موزه عصر ایلخانی، موزه سنجش، موزه قاجار.

جلفا : امام زاده محمد در روستای نوجه مهر، امام زاده شعیب، امام زاده اسماعیل، پل ضیاالملک نخجوانی، حمام عباس میرزای قاجار، قلعه کردشت، قلعه علی بیک، کل تپه یا تپه خاکستر کلیسای سن استپانوس ، گور قلعه یی.

سراب : تپه قلعه جوق، روستای تاریخی لنجوان، سنگ نوشته اورارتویی به ویژه سنگ نوشته رازلیقو، سنگ نبشته نشتبان، قلعه آیی قلعه سی، مسجد جامع، مسجد جمال آباد، موزه عشایر سراب. 

شبستر : آرامگاه شیخ محمود شبستری، تپه قره تپه، مزار پیر رجب، مسجد جامع تسوج شبستر، موزه هدایای خامنه در شهر خامنه از توابع شبستر.

کلیبر : بقعه شاه قاسم، پل خداآفرین، حمام قدیمی داخل شهر، قصر وینه، قصر آیینه لو، قلعه بابک خرمدین، قیز قلعه سی، قلعه بز، قلعه یزید، قلعه فرخی، کاروانسرای شاه عباس.

مراغه : آرامگاه اوحدی مراغه ای، بقعه سید محمد عطا الله،  تپه گل تپه، تپه سرگیزه، تپه چخماق، تپه قرلار تازه کند قره ناز، تپه چوانباغ، تپه قزل ارسلان، پل خانقاه، پل مردق، رصدخانه، سرای حسینی، سرای خواجه ملک، سرای صدر کبیر، گنبد کبود، گنبد مدور، کلیسای هوانس، مسجد طاق، مسجد ملا رستم، مسجد معزالدین، مسجد جامع، مسجد زنجیرلی، مسجد شیخ تاج، معبد مهر، مقبره آقالار و موزه سنگ نگاره ها، موزه مراغه. 

مرند : آتشکده مانداگارانا، امام زاده احمد، امام زاده ابراهیم، بازار کوزه فروشان، تپه باستانی سیوان، روستای ملایوسف، روستای کندلج، طاق و قلعه هلاکو، کاروانسرای مرند، مسجد بازار، مسجد جامع. 

میانه : امامزاده محمد، بقعه و مناره امامزاده اسماعیل، قیزکورپی سی یا پل دختر، قیز قالاسی یا قلعه دختر، قلعه نجف قلی خان، کاروانسرای جمال آباد، مسجد سنگی ترک. 

هشترود : بقعه شیخ بایزید بسطامی، قلعه ضحاک یا فاناسپا، مسجد جامع هشترود.

هریس : بقعه شیخ اسحاق، پل تاریخی ونیار، گورستان هیق.

دریافت كد گالری عكس در وب

پیشینه تاریخی

باستان شناسان معتقدند آذربايجان و سرزمين هاي هموار آن در اوايل هزاره نخست پيش از ميلاد محل سکونت سه گروه نژادی بوده که این سه گروه عبارتند از: گروهی از طوایف و اقوام بومی محلی که در اصطلاح به آنان «آسیانی» گفته می شد. گروه دوم، مردم سامی نژادی بودند که دست کم از هزاره دوم پیش از میلاد، توسط آشوریان به صورت برده و اسیر از سرزمین های سوریه، فلسطین و بابل به این منطقه آورده شده اند و عده ی دیگر نیز برای تجارت و زندگی به این سرزمین آمدند. و اما گروه سوم، اقوام آریایی و به ویژه مادها بودند که در نیمه نخست هزاره پیش از میلاد در آذربایجان مستقر شدند و این منطقه را «ماد کوچک» نامیدند.
نام آذربایجان به عقیده برخی از باستان شناسان برگرفته از کلمه «آتورپاتکان» از «آتورپاتن یا آذرپات»، به معنی «آذر پاسدار» یا «نگهبان آتش» است. همچنین آنان معتقدند آذربایجان به دلیل وجود مقدس ترین آتش ایزد افروخته به نام «آذرگشسب» در « باکو» و نیز «شیز مراغه» یا «تخت سلیمان» امروزی، دارای جایگاهی ویژه در آن زمان بود و به همین دلیل آن را «سرزمین آتش» می نامیدند. در مقابل، عده ای نیز وجه تسمیه آذربایجان را مربوط به وجود سرداری به نام «آتروپات» می‌دانند این گروه بر این باورند، بعد از غلبه اسکندر مقدونیبه ایران در سال ۳۳۱ پیش از میلاد، سرداری به نام «آتورپات» یا «آتروپاتن» در آذربایجان قیام کرد و از اشغال سرزمین، توسط یونانیان ممانعت به عمل آورد که بعدها در پی مرگ اسکندر و علیرغم درگیری و نزاع بین جانشینان وی، آتروپات حاکم منطقه «ماد کوچک» شدو نام این منطقه را به جهت تقدیر از زحمات وی در مقابل بیگانگان به «آتروپاتگان» نامگذاری نمودند نام آتروپاتگان در فارسی میانه آتورپاتکان، در آثار کهن فارسی «آذربادگان» یا «آذربایگان» و در فارسی کنونی آذربایجان نامیده می شود.

دریافت كد گالری عكس در وب

استان آذربایجان شرقی به دلیل واقع شدن در محل اتصال دو رشته کوه مهم و اصلی ایران، یعنی البرز و زاگرس در ردیف مناطق کوهستانی به شمار می آید که دارای هفت واحد کوهستانی به شرح ذیل است:
۱- رشته‌کوه قره‌داغ ارسباران: شمالی‌ترین واحد کوهستانی استان بوده و از دیوان‌ داغ آغاز و به دره‌رود منتهی می‌گردد.
۲- رشته‌کوه قوشه‌داغ: از جنوب قره‌داغ شروع شده و به سبلان ختم می‌شود.
۳- توده آتشفشانی سبلان : با ارتفاع ۴,۸۱۱ متر مرز مشترک میان استان های آذربایجان شرقی و اردبیل است.
۴- رشته‌کوه‌های میشو و مورو : از غرب و مرکز استان شروع شده و تا ارتفاعات عون بن علی و شبلی ادامه می یابد.
۵- رشته‌کوه بزقوش : با ارتفاع ۳,۳۰۳ متر، مرز بین شهرستان‌های میانه و سراب به شمار می آید.
۶- توده آتشفشانی سهند : با ارتفاع ۳,۷۰۷ متردر جنوب تبریز بلندترین قله استان آذربایجان شرقی است.
۷- در آخر، هفتمین رشته‌کوه این استان اربط یا تخت سلیمان می باشد که از دامنه‌های جنوبی سهند شروع شده و به سمت جنوب امتداد می‌یابد.
این استان به دلیل قرار گرفتن در منطقه کوهستانی دارای آب و هوای سرد و خشک کوهستانی بوده و از حیث تقسیم بندی اقلیمی جزو مناطق نیمه خشک کشور به حساب می آید. با این وجود تنوع موقعیت جغرافیای در منطقه باعث به وجود آمدن اقلیم های متفاوتی شده است که همواره تحت تاثیر بادهای سرد شمالی سیبری، بادهای مرطوب دریای سیاه، دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس قرار دارد. از دیگر مشخصات آب و هوایی این استان می توان به وزش بادهای محلی اشاره کرد که علت آن قرارگرفتن کوهستان های بلند و دریاچه های ارومیه و خزر است که دشت ها و جلگه ها این منطقه را تحت تأثیر قرار می دهد.

دریافت كد گالری عكس در وب

 استان آذربایجان شرقی، در شمال غرب کشور، بامساحتی برابر ۴۵ هزار و ۶۵۰ کیلومتر مربع، به طور تقریبی  ۲/۸۱ درصد از وسعت کل کشور را به خود اختصاص داده که ازاین لحاظ، در بین استان های کشور در رتبه دهم قرار گرفته است. این استان از شمال به جمهوری‌آذربایجان و کشور ارمنستان،از غرب و جنوب غرب به استان آذربایجان غربی، از شرق به استان اردبیل و از جنوب به  استان زنجان محدود می شود. مرکز استان آذربایجان شرقی، شهر تبریز است و از شهرهای مهم آن می توان به اهر، میانه، مرند و مراغه اشاره کرد.

دریافت كد گالری عكس در وب