تیمچه پهنه:یکی از بناهای زیبا در دوره قاجاریه می باشد که در جوار مسجد امام و تکیه پهنه سمنان بنا گردیده است. این تیمچه دارای سه طبقه بوده که برای کاربری تجاری مورد استفاده می باشد.

 

بازار شاهرود: یکی از بازارهای تاریخی و بزرگ استان می باشد که در مرکز شهر شاهرود قرار دارد. قدمت این بازار به دوره قاجاریه بازمی گردد. بازار شاهرود علاوه بر راسته اصلی دارای سه سوق و چهار سوق و چندین کاروانسرا و حمام و آب انبار و مدرسه می باشد و از نظر اقتصادی از جایگاه ویژه ای در شهر برخوردار است.
 

دریافت كد گالری عكس در وب

حمام اوچ دکان
اين بنا در محله اوچ دكان اردبيل واقع گرديده است و بر اساس كتيبه كاشي سر در آن حدود سال 1259 ه.قتوسط شخصي از خاندان صادقي اردبيل ساخته شده است . متن كتيبه مشتمل بر سه بيت شعرحاوي نام باني ، ماده تاريخ و توصيف حمام است . حمام اوچ دكان با نقشه مستطيل شكل  داراي بخشهاي مختلف از جمله ورودي و هشتي پشت سرآن ، رختكن ، گرمخانه ، حوض خانه وبخشهاي ديگر است . ويژگي برجسته اين بنا نقاشيهاي بسياري بود كه تقريباً بر تمام سطوح داخلي بنا كشيده شده و مشتمل بر نقوش انساني ، گياهي و اسليمي بوده است . بخشقابل توجه از اين تزئينات در دوره اخير با لايه اي از گچ پوشيده شده است . اين بناداراي گرمخانه مستطيلي شكل است كه به وسيله يك محوطه چهارضلعي و راهرويي زانويي مانند به سربينه متصل مي شود . بنا در اصل داراي دوبخش مردانه وزنانه بوده كه اكنون از بخش مردانه آن استفاده مي شود و به شماره 12/4 به ثبت تاريخي رسيده است .
حمام پير
اين بنا در كوچه معصوم شاه از محله سرچشمه واقع بوده و به نام پيري که قبر وي در زاويه بناي حمام قرار داشته معروف بوده است . اين حمام از آثار دوره قاجاريه به شمار مي رفت . در سال 1366 ه.ش. توسط شهرداري به طوركامل ويران گرديد و امروزه هيچ اثري از آن برجاي نيست. بناي اوليه بنا داراي هشتي ورودي ، رختكن و گرمخانه گنبددار بوده است . پوشش گنبدي اين فضاها بر روي چهار ستونمياني و طاقهاي كناري قرار مي گرفته است

حمام پير زرگر
اين بنا در ميدان مسجد در محله پير زرگر واقع گرديده و منسوب به دوره قاجاريه مي باشد . بنا داراي ورودي ساده و رختكني باصورت قديمي است از جمله سكوها ، شاه نشين ها ، كف سنگ فرش ، وحوض سنگي هشت ضلعي با چهار بازوي سنگي كه با يك پله كوچك به سكوي رختكنها منتهي مي گردد . فضاي رختكن با گنبد مدوري مسقف شده وسطح زيرين گنبد و بخشي ازديواره هاي رختكن در اصل داراي نقاشيهاي زيبايي بوده كه امروز بخشي از آنها برجاي مانده است . فضاي اصلي و گرمخانه حمام در ميانه 5×5 متر وسعت دارد و شاه نشين هاي آن نيز به ابعاد 4×5 متر است اين بخش نيز با پوشش طاق و گنبد مسقف شده است .

حمام ابراهيم آباد 
 اين حمام که معروف به حمام ابراهيم آبادمی باشد دارای يک بخش ورودی ( هشتی) می باشد که به عنوان فيلتری ما بين سربينه وفضای بيرونی عمل می کند و در حال حاضر هم سطح با کف کوچه می باشد با يک پله واردسربينه می شويم که محلی برای تعويض ونگهداری لباس و کفش بوده است . فرم پلان بهصورت هشت نيم هشت می باشد . انباری در قسمت جنوب غربی سربينه و مياندر در قسمت شمالشرقی آن واقع شده است . بعد از طی کردن مسير مياندر به فضای گرمخانه می رسيم که سقفدارای کار بندی و گنبد عرقچين است . پوشش سربينه با کاربندی آجری و گنبد عرقچين استکه به صورت يک پوش عمل می کند . نظافتخانه حمام نيز در محوطه گرم خانه و در ضلعشرقی آن واقع شده و پوشش آن طاق چهار بخشی می باشد . تون ( آتشخانه ) در شمال غربیحمام واقع شده است . اين حمام اکنون متروکه بوده و هيچ گونه کاربری ندارد . اينحمام در قسمت سربينه دارای نقاشی های زيبايي بوده که در حال حاضر با سيمان سفيدپوشانده شده است . همچنين کار بنديهای زيبايي در اين بخش اجرا شده که علاوه بر نقشتزئينی – نقش سازه ای را نيز در اين بنا بعهده دارد . اين بنا همانند اکثر حمام هایاردبيل متعلق به دوره قاجاريه بوده و تا سال 1368 مورد استفاده قرار می گرفته است . قسمت زنانه اين حمام طی جند سال گذشته تخريب گشته و پس از ممنوعيت آن توسط اداره بهداشت به حالت متروکه رها شده است . اين بنا از ابتدا تحت تملک خانواده واثقی بوده که در سال 1380 توسط اداره کل ميراث فرهنگی استان اردبيل خريداری گرديده است . پی بنا سنگی با ملات شفته آهک و بدنه بنا آجری با ملات آهکی می باشد . پوشش بنا به صورت طاق گنبد می باشد که جهت تبديل زمينه مربع به دايره از کاربندی استفاده شده است . مالکيت اين بنا تا سال 1380 شخص بوده و از اسفند ماه 1380 تحت تملک اداره کل ميراث فرهنگی استان اردبيل در آمده است . اين بنا در جوار مسجد و پل ابراهيم آبادباقيماندهای از بافت تاريخی محله ابراهيم آباد می باشد . حمام ابراهيم آباد درنزديکی رود خانه بالخلو- واقع در خيابان آيت ا... مدرس - کوی ابراهيم آباد می باشد. موقعيت بنا در پلان شهری اردبيل نشان داده شده است . 

حمام حاج شيخ

اين بنا در اول كوچه شهيدگاه ، از طرف ميدان عالي قاپو واقع گرديده و منسوب به اواخر دوره صفويه است . ورودي بنا از طريق يك هشتي زيبا با پوشش گنبدي مدور است و غرفه هاي اطراف آن با طاقهاي جناغي مسقف شده است . اين بخش نقاشي هاي زيبايي داشت كه بخش عمده آنها در سفيد كاري ها از بين رفته و تنها قسمتي از نقوش گل و بوته واسليمي ساده باقي مانده است . بخش اصلي حمام دو شاه نشين بزرگ متقابل ودو نيم گنبد كوچك دارد كه به خزينه آب گرم و در ورودي منتهي مي شود . گنبد اصلي مرتفع بوده و برستونها و طاقهاي كناري تكيه زده است .
 
حمام حاج محسن 
 اين بنا در كوچه ملا هادي اردبيل واقع گرديده و ظاهراً بناي اوليه آن مربوط به دوره صفويه است. بنا داراي دوقسمت مردانه و زنانه است كه در واحد زنانه آثاري از نقاشي هاي قديمي مشاهده مي شود . رختكن بنا هشت ضلعي است و با طاق ها وگنبد مدوري پوشش يافته است .
 
حمام کهنه 
 اين حمام در راسته پير عبد الملك بازار و در مسير خيابان آيت الله كاشاني كنوني قرار داشته كه در جريان احداث خيابان مذكور به سال 1335ه.ش ويران گرديد . حمام كهنه ظاهراً قديمي ترين حمام اردبيل به شمار مي رفت و داراي گنبدهاي جسيم ، طاق هاي گسترده و پايه هاي عظيم بوده و از كف بازار حداقل 10 متر پايين تر بوده و راه رسيدن به آن از 15 تا 20 پله مي گذشت .
 
حمام نصر 
 اين بنا متعلق به دوره قاجار است و طبق تحقيقات محلي و مطالعه در کتب تاريخي ( تاريخ گيلان و ديلمستان ، سيري در تاريخ آذربايجان و ... )بدليل خشکسالي و قحطي حادث شده در سال 1228 در هرو آباد (خلخالي کنوني ) بعنوان بنائي عام المنفعه براي تامين نيازهاي اهالي محل بنا شده است . حمام نصر خلخال که در جوار رود خانه نور علي چاي و در بافت بازار بنا گرديده است ، به دوره قاجار تعلق دارد و فرم معماري آن با تفاوتهاي جزئي از اصول کلي حمامهاي ايران پيروي مي کند . ورود به هشتي از طريق پيشخاني ميسر است که کف آن پايين تر از سطح خيابان مي باشد و با دو پله به سطح معبر مي رسد . اين قسمت داراي دو ورودي مي باشد يک ورودي به هشتي که به عنوان فيلتري ما بين سربينه و فضاي بيرون عمل مي کند و ورودي ديگر با چرخشي به سربينه منتهي مي شود تا جلوي ديد مستقيم از ورودي به سربينه گرفته شود . دالاني نيز به ابعاد 16/10 × 4/1 متر در قسمت شمالي به صورت الحاقي به پلان بنا اضافه گرديده که اين فضا نيز به هشتي ورودي منتهي مي گردد . اين راهرو از طريق سه دالان ارتباطي (ورودي ) در ارتباط با گرمخانه مي باشد . به احتمال قوي اين دالان محل چال حوض حمام بوده است . سربينه داراي پلان مربع با چهار بازوي کناري مي باشدکه با کاربندي به بزرگي که به فرم کلاه درويشي مي باشد ، منتهي مي گردد . پس از عبور از سربينه وارد مياندر و از آن طريق گرمخانه مي شويم . اين بخش که به فرم هشت ضلعي مي باشد ، در ارتباط با فضا هاي خدماتي و خزنيه مي باشد . اتاق تنظيف که در سمت شمال گرمخانه قرار دارد با توجه به فرهنگ مردم و ماهيت اين فضا به گونه اي طراحي گشته که در حاشيه قرار گيرد و ديد مستقيم به داخل به وسيله گردش و پيچش جرزها شکسته شود . سرويس بهداشتي نيز در ارتباط با مياندر ايجاد شده که دسترسي به آن هم از سربينه و هم از گرمخانه ميسر باشد . تون آتشدان و تاسيسات مورد نياز جهت گرم کردن آب در ضلع پشتي خزنيه بوده که بعدها تخريب گشته است . پي بنا با ملات شفته آهک کار شده است و جرزهاي و ديوار هاي ضخيم اين حمام به وسيله سنگ و آجر با ملات آهک اجرا شده است . پوشش سقف به صورت طاق و گنبد مي باشد که براي تبدل زمينه مربع به دايره جهت اجراي گنبد از کاربندي استفاده گرديده است . از قوسهاي مورد استفاده در طاقهاي اين بنا مي توان به پنج او هفت ، کليل ، گهواره اي وکشکولي اشاره کرد . اين حمام در قسمت سربينه داراي نقاشيهاي زبياي مي باشد که در حال حاضر با چند لايه گچ و سيمان سفيد پوشانده شده است . در حال حاضر پنج لايه تزئيني در اين قسمت به چشم مي خورد که تنها لايه اول (اصلي ) و لايه چهارم داراي ارزش هنري و تاريخي مي باشد . از ديگر تزئينات مي توان به کاربند يهاي اجرا شده در سربينه و گرمخانه اشاره نمود . آخرين مالک اين بنا خانواده ذکائي بوده اند اين حمام در سال 1381 توسط اداره ميراث فرهنگي خريداري گرديده و در حال حاضر جهت تبديل به اداره ميراث فرهنگي خلخال و موزه آثار باستاني در اختيار اين ادره مي باشد . عمليات رفع خطر و مرمت استحفاظي در اين بنا از شهريور 1381 آغاز گشته و هم اکنون عمليات مرمت استحکام بخشي در حال اجرا مي باشد .

حمام صفویه 
 این حمام در خیابان نایبی(سابق) اردبیل واقع شده و دارای ستون های مربع در رختکن و گنبد ضربی معمولی است .
حمام ملا هادی 

حمام ملاهادی یا حاج محسن در کوچه ملاهادی اردبیل واقع شده است . حمام به دو بخش مردانه و زنانه تقسیم شده است .

حمام پیر عبدالملک(میرزا حبیب)
این حمام در محله پیر عبدالملک اردبیل واقع شده است .
 

سایر حمام ها 
 حمام آقانقی که شباهت کامل به حمام های حاج شیخ دارد ، حمام ابراهیم آباد در کوچه ابراهیم آباد ، حمام زینال در عالی قاپو ،کوچه زینال ، حمام منصوریه در عالی قاپو ، حمام میرزا ایمان که شبیه حمام حاج شیخ است ، حمام یعقوبیه در محله اوچ دکان ، حمام وکیل در خیابان امام خمینی ، حمام یساول در اونچی میدان و حمام زندان در کوچه زندان از دیگر حمام های تاریخی این استان به شمار می روند .

دریافت كد گالری عكس در وب

دریافت كد گالری عكس در وب